“Door mijn jarenlange ervaring kan ik het juiste advies geven om een bedrijf weer vitaal te krijgen”

Als je 35 jaar in de klei hebt gestaan weet je hoe de hazen lopen. Ron Koopmeiners, Branchespecialist Recreatie en Horeca bij Countus, heeft jarenlange ervaring in dit veld. Hij gebruikt deze kennis in het expertiseteam Recreatie & Horeca om ondernemers met een recreatief of horecabedrijf te helpen. Ook zet hij zich in om te zorgen dat het toeristisch recreëren in Nederland behouden blijft. In gesprek met Ron vertelt hij over zijn specifieke rol en de toegevoegde waarde van het expertiseteam.

Countus is een accountants- en adviesorganisatie voor ondernemers in diverse sectoren, waaronder recreatie en horeca. Om deze branche zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn heeft de organisatie een speciaal expertiseteam opgezet, dat naast Ron bestaat uit Bertijn Vos en Jesca Wemmenhove. Bertijn en Jesca adviseren over vraagstukken vanuit hun accountancyachtergrond. Ron komt van de andere kant van de tafel, hij is namelijk zelf een ondernemer in de sector geweest. Zo kan het team onderwerpen vanuit verschillende invalshoeken bekijken.

Ron: “We merken dat er steeds meer behoefte vanuit de klant is om met iemand te sparren die dezelfde taal spreekt als de ondernemer. Omdat wij zelf uit de sector komen kunnen wij dit ook bieden. Met ons team delen wij opgedane kennis niet alleen richting bestaande en nieuwe klanten, maar ook aan overige geïnteresseerden en natuurlijk binnen ons bedrijf. We houden bijvoorbeeld bijeenkomsten waarin we de meest recente ontwikkelingen binnen de branche bespreken en proberen die verbindende rol op ons te nemen wanneer ondernemers op zoek zijn naar specifieke partners of andere partijen.”

Countus begeleidde ook Ronald en Digna Bosma van Camping Padjelanta in Vledder bij de overname van de camping. Ronald: ‘Je merkt aan alles dat de specialisten van Countus veel ervaring hebben met bedrijfsovernames van campings. Ze kennen het verhaal achter de cijfers en schetsen een realistisch toekomstperspectief’.

Wat is jouw specifieke rol binnen het expertiseteam van Countus?

Ron: “Ik ben aangesteld als branchespecialist Recreatie en Horeca, omdat ik hier al ruim 35 jaar ervaring in heb opgedaan en zelf het een en ander heb meegemaakt. Zo heb ik jarenlang bij meerdere grotere toonaangevende ketens gewerkt en heb ik de fundering gelegd onder het huidige Hof van Saksen als eerste directeur. Hierdoor vervul ik de behoefte van de klant om te kunnen sparren met iemand uit het veld. Ik weet inmiddels wat de ondernemer nodig heeft en kan het juiste advies geven om een bedrijf weer vitaal te krijgen.” “Naast mijn rol bij Countus ben ik ook actief als Directeur van Ontwikkelmaatschappij Vitale Vakantieparken. Hier ondersteunen wij ondernemers en gemeenten bij hun financiële plan en grijpen wij in waar nodig. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat er een goede ondernemer ontbreekt of er geen toekomst meer is voor het park. Je kunt dan bijvoorbeeld kiezen voor herontwikkeling of overname door een keten. Binnen deze rol staan wij echt aan de onderkant van de ondernemersvraag en dat sluit, naast mijn eerdergenoemde ervaring in het veld, perfect aan bij mijn functie als branchespecialist binnen Countus.”

Welke vraagstukken komen er op dit moment vooral vanuit de recreatiebranche bij jullie terecht?

“Vooral de onderwerpen inkoop en personeel zien wij regelmatig voorbijkomen. Hierbij is het tekort aan personeel echt een groot probleem geworden. Vraagstukken als ‘Hoe krijg ik de juiste materialen op tijd binnen?’ of ‘Op welke manier ga ik mijn personeelsrooster rond krijgen voor het seizoen?’, komen regelmatig naar voren. Wij proberen ze dan die stip aan de horizon te laten zien en op ideeën te brengen door samen te werken, ervaringen te delen en uiteraard te enthousiasmeren.”

Hoe zorgen jullie ervoor dat jullie kennis ook buiten jullie klantenkring wordt opgepakt?

“Wij organiseren bijeenkomsten waarbij we ingaan op de ontwikkelingen binnen de branche, laten ondernemers aan het woord en delen hier ook onze kennis. Deze bijeenkomsten zijn toegankelijk voor de hele recreatiesector. Op 27 september dit jaar staat er vanuit ons expertiseteam dan ook een congres gepland, we zitten volop in de voorbereiding en hebben de eerste inspirerende spreker kunnen vastleggen. We nodigen alle geïnteresseerden van harte uit deze datum alvast in de agenda vast te zetten en ons die dag op te zoeken.”

Over Countus

In bijna 100 jaar is Countus uitgegroeid tot dé accountants- en adviesorganisatie in vier sectoren: Agro & Agri, Zorg, Recreatie & Horeca en MKB. Countus heeft als doel ondernemers succesvol te maken en volledig te ontzorgen. Dit doen zij door middel van het geven van advies en het helpen met de kennis die zij in huis hebben, van accountant tot strategische partner. Dit kan op 1 van de 25 vestigingen of bij de ondernemer thuis. Samen werken en delen staat voorop.  Meer weten? www.countus.nl

Topgolf is nog relatief onbekend in Nederland. Wellicht heeft u al eens een Topgolf ervaring opgedaan in het Verenigd Koninkrijk of in Duitsland, waar in 2021 een nieuwe Topgolf-locatie in Oberhausen werd geopend. Topgolf (Entertainment Group) is een wereldwijd sportentertainment bedrijf met het hoofdkantoor in Dallas, en vestigingen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Mexico en de Verenigde Arabische Emiraten. Het is, in tegenstelling tot het traditionele golf, zeer laagdrempelig. Eerlijk gezegd voelt het alsof je naar een golfversie van een bowlingbaan gaat.

‘Gameification’ van golf

Hoe het werkt! Je reserveert een ‘bay’ (baai), ofwel een privé driving range met ‘tee’, een bedieningspaneel waar de golfballen uitrollen, muziek, snacks, drankjes en games. Deze bay is een geheel overdekt met een open ruimte naar het veld en er kunnen zes personen tegelijk in spelen. Alle spelers in een bay vullen hun naam in op de display en kiezen een spel. Iedere speler krijgt vervolgens 3 ballen (per beurt) die mogen worden afgeslagen op een groot veld met meerdere cirkels, omgeven door netten van 52 meter hoog. Topgolf is feitenlijk de ‘gameification’ van golf, want elke bal die je slaat, wordt gemeten. De ballen hebben sensoren die kunnen volgen hoe dicht een bal bij een target (cirkel) op het veld komt en hoe ver de bal reist. De score wordt vervolgens op het scherm gecommuniceerd en gedeeld in je groep (competitie!).

Topgolf; hoe het allemaal begint

Topgolf is opgericht in 2000 in England door de tweelingbroers Jolliffe, beiden enthousiaste golfspelers, op zoek naar een manier om hun spel te verbeteren. Ze ontworpen de gepatenteerde ‘Protracertechnologie’ voor het volgen van golfballen, door middel van een chip in een golfbal. Op basis van de goede statistieken en reviews die hun eerste lokatie Watford, net buiten London, opleveren, besluit de tweeling dat ze het concept in de VS willen lanceren. In eerste instantie ziet de Amerikaanse partner Richard Grogan er niets in, maar tijdens een bezoek aan Topgolf VK, raakt hij overtuigd, omdat hij een Indiase grootmoeder in volle sari met haar kleinkinderen de ballen ziet afslaan. Hij koopt de Amerikaanse licentie voor Topgolf en opent de eerste Amerikaanse locaties in DC, Chicago en Dallas (2005-2007).

Optimalisering

In eerste instantie loopt het geen storm, enerzijds vanwege aanloopproblemen, maar anderzijds omdat Topgolf niet voor vol wordt aangezien (fail in de marketing boodschap). Grogan optimaliseert het Topgolf concept door er een evenementenruimte, een uitgebreide keuken, restaurants, muziek en games aan toe tevoegen, waardoor lokaties 3 tot 4 keer zo groot worden als het origineel. Tevens brengen enthousiaste werknemers van Topgolf een ander geluid, ze gaan oa. de straat op met simpele sandwichborden en dit wekt de nieuwsgierigheid op bij de doelgroep, hetgeen uiteindelijk resulteert in wachtrijen voor Topgolf Dallas. Daarna gaat het in een opwaartse spiraal voor Topgolf. Ondersteund door televisieseries waarbij teams strijden om het beste topgolf team en een eigen Topgolf youtube kanaal waaraan prominenten meewerken, geniet het concept nu ongekende popuraliteit en mag ze wereldwijd zo’n 25 miljoen mensen, jong en oud, per jaar verwelkomen. De achterliggende Protracer-techniek, voor het volgen van golfballen, is inmiddels vervangen door de camera-gebaseerde ‘Toptracer-technologie’. In oktober 2020 kondigt het beursgenoteerde Callaway Golf aan dat het Topgolf wil overnemen, waarbij de fusie in maart 2021 een feit is.

Integratie met lokale cultuur

Inmiddels bestaat het concept al ruim 20 jaar en heeft het een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Topgolf UK is nu onderdeel van Topgolf International (VS) en beschikt de totale Topgolf Entertainment Group over 76 lokaties in 4 werelddelen; Amerika, Australië/Oceanië, Azië en Europa (en met nog 9 locaties in de pijplijn), waaronder flagships, lokaties in eigendom (mn VK), joint ventures en franchise venues. Bij internationale samenwerking is het aan de franchisenemer om er een ultieme sport- en entertainmentbeleving neer te zetten met de integratie van de lokale cultuur, gastprofielen en zakelijke omgeving. Voor de samenwerking met Australië (2018) werd een joint venture contract getekend met Village Roadshow Theme Parks, een gerenomeerde leisuregroup op dit continent. Topgolf Dubai werd in december 2020 geopend en heeft 96 bays. Het concept is naar Dubai gehaald door Dubai Golf, een divisie van Wasl Asset Management Group. En onlangs werd een nieuwe Topgolf lokatie geopend in Oberhausen, waarmee Europa haar eerste lokatie, naast de VK, te pakken heeft. Topgolf Oberhausen wordt gerund door Greenreb, een franchise partner van de Topgolf Entertainment Group. De ‘look’ van Topgolf qua concept, de gelaagde bay faciliteit (huisvesting), de A-locatie en communicatiemiddelen is overal hetzelfde, de ‘feel’ is aangepast aan de lokale cultuur, zoals het menu, de klimaatbeheersing in de bay, de prijs en het interieur. De meeste Topgolf lokaties hebben een capaciteit van 90-102 bays, elke baai heeft ruimte voor 6 personen.

Games, het succes van Topgolf

Topgolf bevindt zich op het snijvlak van sport en entertainment inclusief hightech golfspel waar iedereen van kan genieten. Dit komt mede door de diverse games die mogelijk zijn. The ‘Topgolfer’ wordt voornamelijk gebruikt om te trainen, maar bijvoorbeeld ‘Angry birds’, ‘closest to the hole’ en ‘Jewel Jam’ zijn erg populair onder families met kinderen. Je kunt zelfs spelen op een virtuele (populaire) golfbaan, zoals Pebble Beach en Spanish Bay. En dit alles in combinatie met een uitstekende keuken, klimaatgestuurde bays en opzwepende muziek, wat het maakt tot een perfect familie- of groepsuitje of business event. Bijkomend voordeel is, dat Topgolf in principe 365 dagen per jaar gespeeld kan worden door het binnen/buiten concept.

Business event Dubai

In Dubai organiseerden wij een netwerkborrel tijdens de inspiratiereis Dubai van 13 t/m 17 maart jl. Het doel was om de deelnemers aan de reis in contact te brengen met Nederlandse expat (leisure) ondernemers in Dubai op een ongedwongen en speelse manier. Met 18 personen, verdeeld over 3 bays, hadden we een geslaagd event. Goedkoop is het niet, we betaalden ruim 1000 euro voor 2 uur spelen inclusief hapjes en drankjes (in Dubai is de alcohol extreem duur). We weten enkele reacties van spelers te ontlokken. Zo vindt één deelnemer dat het een top-lokatie is voor een gezellige netwerkbijeenkomst, dat de games erg afwisselend zijn en het digitale scorebord een ‘state-of-the-art’. Een andere deelnemer stemt hiermee in, maar vindt het een nadeel dat door de layout van de bay, de netwerkborrel verdeeld wordt in 3 groepen van 6 spelers, waardoor je eraan moet denken (in het enthousiasme van het spel) om te wisselen van spelers. Maar bij welk netwerkevent spreek je wel alle deelnemers? De laatste deelnemer die we hierover spreken vindt het een mooie innovatieve toevoeging aan de edele golfsport en tegelijk weer een belevenis die je met vrienden, collega’s of familie kunt delen!

Topgolf in Nederland

Topgolf hebben we in Nederland nog niet, maar er zijn wel een paar drivingranges die een Topgolf-ervaring op kleine schaal aanbieden. Zo is op Golfbaan Prise d’Eau in Tilburg op 24 afslagplaatsen de technologie van TopTracer geïnstalleerd. Ook Golfcentrum Roosendaal, Golfcentrum Amsteldijk, Golfcentrum Noordwijk en de Noord-Nederlandse Golf & Country Club (NNG&CC) bieden de Toptracer-technologie. De techniek maakt het mogelijk om, naast het meten van je prestaties, samen te oefenen en spelen. Voor de jongere generatie die is opgegroeid met digitale middelen, is het plaatsen van een vlag op de baan als target, gewoonweg niet meer voldoende. Deze ‘gameification’ van golf maakt het spel interactief en daarom aantrekkelijk voor golfers van alle leeftijden en niveaus.

Met meer dan 200 parken in het portfolio is Roompot een leidende aanbieder van vakantieparken in Nederland en de rest van Europa. Met meer dan 100 nieuwe activiteiten biedt Roompot nu ook de mogelijkheid aan gasten van een geheel digitaal animatieaanbod op het park of thuis te genieten. We gingen in gesprek over het digitale animatieaanbod van Roompot met Iris van Houdt (Operations guest experience, leisure & entertainment).

De voorpret van de vakantie begint al bij het boeken van de vakantie zelf. Steeds meer wordt er online gezocht naar voorproefjes van de bestemming. Bij Roompot kunnen nu zelfs de jonge gasten al van een voorproefje genieten met de 3D-animatiereeks van Koos. De eerste aflevering staat al online en per kwartaal zal er weer een nieuw avontuur klaar staan. Niet alleen Koos is slim ingezet, ook meer dan 100 andere activiteiten zullen dit seizoen weer geheel vernieuwd voor hun gasten klaar staan.

Waar moeten we aan denken bij de ruim 100 nieuwe activiteiten voor dit seizoen?

“Met een team van experts en professionals bedenken wij elk jaar weer activiteiten op maat voor jong en oud. Denk hier aan zoektochten met NFC- en/ of QR-technologie, kookworkshops maar ook Family Fitness en Pick-up & Play pakketten. We proberen met ons aanbod een balans te bieden in het off-en online aanbod en zorgen ervoor dat dit elkaar versterkt. Gasten ondernemen tegenwoordig veel activiteiten het liefst op eigen gekozen momenten. Daar willen wij de gast met onder andere het digitaliseren van onze services in tegemoet komen”, vertelt Iris.

Koos nu in een vernieuwd ‘jasje’, hoe is dit tot stand gekomen?

“Het leisure & entertainment aanbod van Roompot is de laatste jaren enorm vernieuwd en Koos kon daar niet in achterblijven. Met het oog op de versnelde digitale trends op vakantieparken en de vraag vanuit de gast zijn wij met experts uit de animatiewereld om tafel gegaan en is de 3D-animatiereeks Koos ontstaan. Naast de animatiereeks hebben we Koos nog verder digitaal doorgetrokken, waarbij zijn liedjes en voorleesverhaaltjes ook op Spotify onder Roompot kunnen worden gevonden!”, laat Iris vol enthousiasme weten.

Hoe wordt Koos verder in het animatieaanbod verweven dit jaar?

“Koos is nu ‘anders’ aanwezig dan vroeger. Meer is niet altijd goed, daarom zijn wij Koos selectiever en slimmer in gaan zetten. Bij Roompot vinden wij dat een mascotte zijn werk moet doen als mascotte en daarbij geen doel moet hebben de verkoop van andere producten of diensten te activeren. Koos is er om te verbinden en connecten met de gast. Less is nog altijd more. Zeker in deze veranderende tijden, is persoonlijk contact met de gast enorm belangrijk, dus ook voor de kleintjes.

Om het contact met Koos en de jonge gasten van onze parken zo persoonlijk mogelijk te maken, kun je binnen ons animatieaanbod bijvoorbeeld nu ook online vragen stellen aan Koos tijdens het live Q&A momentje op Facebook en Instagram. Naast het online aanbod kun je ook nog altijd op de foto met Koos. En hebben we leuke kaartspelletjes waarbij hij de hoofdrol speelt”, geeft Iris aan.

Aan welke digitale services moeten we nog meer denken binnen jullie parken?

“Personeel moeten ingezet worden waar en wanneer ze meerwaarde voor de gast hebben. Met ons digitale services hebben we dit dan ook zo ingezet. Bijvoorbeeld het reserveren van activiteiten, maaltijden etc. kan bij ons allemaal online. Daarnaast is het inchecken en uitchecken bij ons ook geheel contactloos opgezet. Onze service is High tech en High touch, je digitaliseert omdat het extra service biedt naar jouw gasten, niet omdat het tegenwoordig ‘hoort’, en bent met personeel aanwezig waar je een meerwaarde kan bieden.

Zo gaat dat ook binnen het animatieaanbod, we kijken waar de gast behoefte aan heeft en spelen daar dan op in. Zo is het buitenspelen en ontdekken erg in trek binnen onze parken, om de gast te inspireren en activeren bieden wij digitale zoektochten aan. Dit is gelijk interactief, buiten, leuk voor een brede doelgroep of als familiebezigheid en de tochten zijn snel en gemakkelijk aan te passen aan de verschillende seizoenen of feestdagen. Op die manier blijf je vernieuwend en verrassend”, zegt Iris.

Benieuwd naar Koos of de andere digitale activiteiten van Roompot? Kijk dan eens op het YouTube kanaal of een van de andere social media kanalen van Roompot.

Over Roompot

Roompot is opgericht in 1965 en is in de afgelopen 55 jaar van een eenvoudige camping uitgegroeid tot een leidende Europese speler. Roompot is de grootste aanbieder van vakantieparken in Nederland en Europa’s nummer twee. Meer dan 2.100 medewerkers staan dagelijks klaar om de gasten te laten genieten van een welverdiende vakantie. Zo worden er ieder jaar zo’n 13 miljoen overnachtingen geboekt in de meer dan 17.000 vakantieaccommodaties van Roompot.

www.roompot.nl

Voor het 4e jaar op rij heeft het Veluws Zandsculpturenfestijn in Garderen de zilveren ANWB award voor het leukste uitje van Gelderland gewonnen. En dat is niet voor niets als we de reviews mogen geloven.

Bezoekers zijn lovend over het evenement en komen graag terug. We spraken bedenker en eigenaar Adri van Ee over het ontstaan van het zandsculpturenfestijn en de succesvolle weg die hij heeft afgelegd, van een evenement met een lokaal karakter naar een attractie met landelijke allure. Adri vertelt: “Het begon allemaal zo’n 14 jaar geleden. De lifestylewinkel en de beeldentuin bestonden al, maar ik zocht een manier om meer bezoekers naar onze locatie te trekken. Samen met de kunstenaars die destijds de beelden kleiden voor de beeldentuin, ontstond het idee van een expositie met beelden van zand. Dat eerste jaar bestond de tentoonstelling uit tien zandsculpturen, in de veronderstelling dat het een eenmalig evenement zou zijn. Maar ik kreeg zoveel positieve en enthousiaste reacties van bezoekers, dat ik besloot om er een jaarlijks terugkerend evenement van te maken”.

Verwachting aantal bezoekers

Het bezoekersaantal ligt inmiddels op ruim 200.000 per jaar. Wat is de verwachting voor dit jaar? Adri: “Gelukkig kan en mag alles weer na corona. En als ik hoor hoe er over gesproken wordt, verwacht ik een topseizoen. Ik merk ook dat er naast nieuwe bezoekers, veel mensen zijn die elk jaar weer terugkomen. Daar ben ik heel blij mee. Ik luister goed naar hen en vraag ook wat ze ervan vinden. Veel mensen verwachten bijvoorbeeld dat ze na een uurtje weer in de auto zitten. Maar als ze hier dan rondlopen, zijn ze verrast dat het echt een compleet dagje uit is. Er is zoveel meer te zien en te beleven. Door elk jaar een nieuw thema te kiezen en daaromheen leuke activiteiten te plannen blijft het festijn aantrekkelijk voor nieuwe én terugkerende bezoekers”.

Thema

Over het kiezen van een nieuw thema zegt Adri: “We zijn nu alweer aan het brainstormen over het thema van 2023. Daarbij vinden we het belangrijk om de bezoekers naast een leuke dag ook een leerzame boodschap mee te geven. Dit jaar hebben we gekozen voor ‘onze Vaderlandsche Geschiedenis’. De expositie begint zo’n 3.000 jaar voor Christus bij de hunebedbouwers. Ruim 100 zandbeelden later en vele indrukken rijker, eindigt de tentoonstelling bij het hedendaagse Koningshuis. Werkelijk van alles komt voorbij. Van de aanwezigheid van de Romeinen in het zuiden van ons land en de Friezen die ten noorden van de Rijn woonden tot het kasteel- en kloosterleven, het VOC verleden en onze Hollandse Meesters. Ook de pest en de slavernij ontbreken niet in dit geschiedenisverhaal dat wordt uitgebeeld in zand.”

Carvers bij het zandsculpturenfestijn

De zandsculpturen worden door internationale kunstenaars gemaakt. Deze carvers komen vanuit de hele wereld naar Garderen toe om van zand prachtige kunstbeelden te maken. Adri vertelt: “Er is een grote groep carvers bij ons aan het werk. Ze verwerken elk jaar circa 2.500 ton zand. Dit jaar zijn de carvers ook tijdens het evenement nog bezig met een aantal zandsculpturen. Op deze manier kunnen bezoekers de kunstenaars ‘live’ aan het werk zien en allerlei vragen stellen. Ik hoef ze overigens niet zelf te benaderen, ze horen van elkaar, in Garderen móet je als kunstenaar geweest zijn. Dat maakt me trots, wat dat betreft zijn we uniek in de wereld”. 

Toekomst

Over de toekomst is Adri duidelijk: ”De komende jaren blijft het evenement op de kaart staan. Ik wil graag nog verder uitbreiden. In 2024 hoop ik dat we er een overdekte hal bij hebben, waardoor we ’s zomers en ’s winters open kunnen. Carvers zijn dan het hele jaar aan het werk met het thema van het daaropvolgende jaar. Dat zorgt voor meer spreiding zowel voor de carvers als de bezoekers”.

Wat is er te zien:

T/m het eind van het jaar wordt een groot deel van de geschiedenis van Nederland bij ’t Veluws Zandsculpturenfestijn in beelden van zand weergegeven. Op het terrein zijn zowel binnen als buiten heel veel zandsculpturen te bewonderen, van groot tot klein. Er zijn verschillende scenes groots aangepakt. Het is een mix van indrukwekkende zandbeelden, echte voorwerpen, muziek, geluiden en bewegende projecties. Dit alles zorgt er voor dat de bezoeker het idee krijgt dat men onderdeel uitmaakt van de Nederlandse geschiedenis.  Het complete park is fraai aangekleed met decoratiemateriaal en prachtige muurschilderingen. Ook is er een quiz waarmee leuke prijzen te winnen zijn en is er aan het begin van de route een gratis audiotour te downloaden.

De makers van het televisieprogramma ‘De Grote Tuinverbouwing’, hebben het buitenterrein omgetoverd tot een kleurige bloemenzee zodat alle zandsculpturen nog beter tot z’n recht komen. Genieten van een heerlijke lunch of high tea kan binnen of op het terras bij Brasserie-Lunchroom de Rozentuin. In deze sfeervolle lunchroom werken onder andere mensen met een verstandelijke beperking in de bediening. Daarnaast is er een showtuin van circa 3000 m2 en een twee verdiepingen tellende woonwinkel van ruim 1300 vierkante meter met allerhande spullen voor in en om het huis. Kijk voor meer informatie  en de openingstijden op: www.zandsculpturen.nl.

Een bijzondere plek waar vroeger en nu samenkomen, zo kun je het Oude Ambachten & Speelgoed Museum in Terschuur wel beschrijven. Ooit begonnen als hobby, inmiddels een museum met een grote collectie aan cultureel erfgoed en een vast team van medewerkers en vrijwilligers. De laatste jaren heeft dit museum een omslag gemaakt zowel op het gebied van bedrijfsvoering als op digitale innovatie. Welke weg is hierbij afgelegd en hoe ziet de toekomst eruit?

Wendy Bakker (samen met oprichter vader Kees en broer Ronald eigenaar van het museum) vertelt: ‘Van oudsher had mijn vader een gemengd boerenbedrijf. Een belevingsboerderij voor die tijd (jaren 80/90), want er was een kaasmakerij en een zuivelwinkeltje. Tevens werden er toen al groepen rondgeleid. De eerste stappen naar een museum werden gezet, door het exposeren van de collectie landbouwwerktuigen die mijn vader had verzameld”.

Ze vervolgt: “Op een gegeven nam de gemeente contact op met mijn vader. Ze wilden het industriegebied verder uitbreiden. De boerderij werd verkocht maar voortzetting van het boerenbestaan op de Veluwe zag mijn vader niet zitten. Op dat moment besloot hij om van zijn hobby zijn werk te maken. De oude kuikenboerderij van Gert van Putten werd opgekocht en na een verbouwing van een jaar werd halverwege de jaren ‘90 het eerste museum met zo’n kleine 40 ambachten officieel geopend. Na diverse uitbreidingen zijn we in fases toegegroeid naar de 160 ambachten, winkeltjes, antiek speelgoed en compleet ingerichte werkplaatsen die nu in het museum te zien zijn”.

Nieuwe koers

Wendy en Ronald zijn al geruime tijd werkzaam in het familiebedrijf en vader Kees heeft besloten een stapje terug te doen. Maar hij is nog steeds betrokken bij het collectiebeleid en dat zorgt af en toe voor levendige discussies. Wendy vertelt: ”Mijn vader is een echte verzamelaar, het liefst neemt hij alles aan. Hij is natuurlijk van een andere generatie en het gebruik van het internet en de mobiele telefoon zijn voor hem nog een ver van mijn bed show. Mijn broer Ronald en ik willen juist bewuste, gerichte keuzes in het collectiebeleid maken en zijn ook veel meer bezig met (digitale) innovaties. Dit heeft in de coronaperiode bijvoorbeeld geleid tot de herinrichting van diverse ambachten en de ontwikkeling van een hele nieuwe website. Tevens hebben we het museum ondergebracht in een stichting, waardoor de oude ambachten en het speelgoed als cultuur-historisch erfgoed, voor de toekomst behouden blijft.

Daarnaast voeren wij bewust verjonging van het team door. Zo verzorgt een student van de social media opleiding in Amsterdam onze sociale media en krijgen we hulp van een masterstudent geschiedenis bij de registratie van onze collectie. Dit zijn wel echt veranderingen die Ronald en ik hebben doorgevoerd”.

Digitale innovatie

De mobiele telefoon is tegenwoordig niet meer weg te denken in onze samenleving. Vernieuwing op het digitale vlak is dan ook noodzakelijk. Hoe gaat het Oude Ambachten en Speelgoed Museum hiermee om? “Hierin hebben we best wat stappen gemaakt”, laat Wendy weten. “Naast de lancering van de nieuwe website hebben we in het museum een QR-tocht uitgezet. Door het scannen van de QR code op de mobiele telefoon komen diverse ambachten digitaal tot leven. Ook wordt er, in samenwerking met Erfgoed Gelderland, een digitaal belevingsspel ontwikkeld met thema’s zoals ‘het boerenleven’ en ‘eten en wonen’. Via de mobiele telefoon ontdekken kinderen spelenderwijs meer over de verschillende ambachten in ons museum.”

Toekomst

Voor de toekomst liggen er genoeg plannen in het verschiet. Wendy vertelt enthousiast: “Onze nieuwe zomerexpositie dit jaar is ‘Sesamstraat’. De tentoonstelling is te zien vanaf 1 juni t/m december en daaromheen worden weer tal van activiteiten georganiseerd zoals knutselmiddagen, poppenkastvoorstellingen en speurtochten. Ook is de poppendokter regelmatig in het museum aanwezig. 

In samenwerking met Erfgoed Gelderland en vier andere musea in de gemeente Barneveld zijn we bezig met het professionaliseren van het educatieve programma. Vanaf het najaar gaan we ons naast het basisonderwijs ook richten op de praktijkgerichte opleidingen in het middelbaar onderwijs. We hopen daarmee dat het oude handwerk weer naar het hier en nu wordt gehaald.

In de wintermaanden staat de vervanging van de lift in ons gebouw op de planning en gaan we kijken of we nog een aantal verbouwwensen kunnen realiseren. Op het lijstje staan het uitbreiden van het speelgoedmuseum en de herinrichting van de entree, de winkel en de garderobe. Maar dit zijn nieuwe stippen aan de horizon!”

Over het Oude Ambachten & Speelgoed Museum

Het Oude Ambachten & Speelgoed Museum brengt je terug in de tijd, langs 160 oude ambachten, winkeltjes en beroepen. Naar een tijd toen er nog geen elektriciteit, laat staan internet, was en waar veel arbeid nog met de hand werd gedaan. Niets staat achter glas en alle voorwerpen van vroeger zijn van dichtbij te bekijken en aan te raken. Kijk voor meer informatie en openingstijden op: www.ambachtenmuseum.nl.

Accres Holding BV is één van de grootste lokale spelers in Nederland op het gebied van recreatie, sport en spel. De onderneming is actief in Apeldoorn, Almelo en Enschede. In de zomer telt dit bedrijf zo’n 350 medewerkers! Accres beheert en exploiteert maatschappelijk vastgoed. Daarnaast is Accres het Sportbedrijf van Apeldoorn. Het heeft een organiserende, verbindende, stimulerende en uitvoerende rol om Apeldoorners in beweging te krijgen.

Onder de BV van Accres Apeldoorn vallen onder meer: Kinderparadijs Malkenschoten, Kinderboerderij De Maten, Kinderboerderij Laag Buurlo, Aquacentrum Malkander, Openluchtbad Boschbad, Zwembad Het Kristal, Sporthal Mheenpark, Sportcentrum Matenpark, de gymzalen in Apeldoorn, Cultuurcentrum ACEC, Cultuurcentrum Huis voor Schoone Kunsten, Wijkcentrum De Groene Hoven, Wijkcentrum Orca, Wijkcentrum Dok Zuid, Wijkcentrum De Stolp, Dorpshuis De Hoge Weye en Zalencentrum Het Bolwerk. Accres beheert ook het stadspark Berg & Bos en organiseert hier jaarlijks het Openlucht Filmfestival. De horeca is op alle locaties in eigen beheer.

Naast Accres Apeldoorn bestaat ook Accres Almelo waaronder een zestal wijkcentra vallen. Ook de Family Entertainment Centers Zero55 in Apeldoorn en Enschede, waar je onder meer kunt karten, bowlen en lasergamen vallen onder de Accres Holding. Carla Maessen zwaait sinds anderhalf jaar de scepter over deze prachtige vrijetijdsorganisatie op het publiek-private snijvlak. Eerder was zij onder andere werkzaam in de hotellerie. Zo zwaaide zij de scepter bij Bilderberg Hotel de Keizerskroon. Als wij haar interviewen blijkt zij die achtergrond ook meegenomen te hebben naar Accres, wat je al terugziet op de homepage van de organisatie. De belofte luidt ‘gastvrij’, ‘meedenkend’, ‘betrouwbaar’, ‘toegankelijk’ en ‘lokaal betrokken’.

Waaraan heeft Accres Holding haar groei en succes te danken?

Carla geeft aan dat de unieke mix van activiteiten de kracht van de organisatie weerspiegelt. Accres is een zeer divers bedrijf met professionals in alle geledingen. Het bedrijf bezit unieke kennis. Dit vertaalt zich in een gestage groei en innovatie, óók buiten Apeldoorn. Hierdoor slagen wij erin de overhead enorm te drukken en het rendement te verhogen. Dit vertaalt zich weer in een steeds grotere vastgoedportefeuille die wij beheren en exploiteren.

Welke fouten hebben jullie als ondernemer gemaakt, waar ben je tegenaan gelopen en wat hebben jullie daarvan geleerd?

Carla; “Ik noem het niet direct fouten, maar vroeger was beheer & control leidend in de organisatie. Waren de sportvoorzieningen veilig, was de aansprakelijkheid op orde et cetera. Kort samengevat, stonden overal de noodzakelijke vinkjes. Uiteraard van wezenlijk belang, maar nog belangrijker is de maatschappelijke opdracht die het bedrijf vervult naar de opdrachtgever/aandeelhouder. Onze ‘Why’ is het bevorderen “Ik wil en zie dat mensen trots zijn op hun werk. Dat is ons kapitaal en willen we ook graag binnenboord houden” van gezondheid en geluk. Eén van onze bedrijfsonderdelen, Sportservice vertaalt die missie weer in de krachtige boodschap ‘Iedereen moet bewegen!’.

Welke slimme innovatie heeft Accres Holding veel opgeleverd?

“Ik stuur op impact”, zegt Carla. “Ik wil en zie dat mensen trots zijn op hun werk. Dat is ons kapitaal en willen we ook graag binnenboord houden. Alleen dan kunnen we blijven groeien én nieuwe opdrachtgevers binnenhalen. We zien onze activiteiten ook als afzonderlijke merken met ieder een eigen doelgroep, waarbij we voortdurend op zoek zijn naar de verbindingen die we kunnen maken tussen de verschillende activiteiten.”

Hoe is jullie relatie met de lokale overheid, zijn jullie volgend of leidend?

Carla: “Met een lokale overheid als belangrijkste opdrachtgever is intensieve samenwerking van groot belang. Ik zie het als een cirkel die door moet blijven draaien, waarbij we elkaar voeden. Dit is inherent aan een onderneming met een maatschappelijke opdracht.”

Wat mist de recreatiesector in Nederland in jouw ogen nog?

Carla antwoordt heel stellig: “een minister van toerisme en sport!” Een integrale aanpak van de uitdagingen waar de vrijetijdssector voor staat is essentieel voor verdere ontwikkeling. Of het nu gaat om de CAO of om de sportwet die sport en bewegen voor iedereen toegankelijk moet maken, dit soort zaken vraagt centrale aansturing.

Heb ik nog iets gemist of is er een stokpaardje wat je graag nog mee wilt geven?

Carla: “Duurzaamheid is een onderdeel van onze innovatie waar we het in dit gesprek nog niet veel over hebben gehad. Door een unieke samenwerking tussen Remeha en Aquacentrum Malkander hebben we een forse CO2-redactie voor Apeldoorn weten te bewerkstelligen. Accres maakt alle locaties die ze in beheer heeft steeds duurzamer. Dit soort duurzame, innovatieve samenwerkingsvormen dragen bij aan de maatschappelijke opdracht van ons bedrijf.”

Carla sluit af met een zin die beklijft:  “Uiteindelijk draait alles om aandacht”

Vakantieparken blijken in coronatijd een gewild toevluchtsoord te zijn. Vakantie in eigen land wint aan populariteit en bungalowparken zijn populair vanwege de luxe en zelfvoorzienende accommodatie in combinatie met de parkvoorzieningen. Maar ook de traditionele campings zien een toename in boekingen. De pandemie heeft dan ook bijgedragen aan een bovengemiddelde bezetting.

Daarnaast zet de trend van bijzondere ‘glamping’ accommodaties door. Zelfs de standaard bungalowparken creëren ruimte voor speciale vormen van verblijf, waarvoor men bereid is meer te betalen. Mede door al deze ontwikkelingen hebben de grote ketens de afgelopen jaren hun gemiddelde verhuurprijzen extra laten stijgen. Niet alleen toeristische verhuur loopt hard. Door de schaarste op de woningmarkt schieten verkoopprijzen door het dak, wat ook van invloed is op de prijs van een vakantiewoning die in een jaar tijd met meer dan 13% is gestegen tot gemiddeld € 172.500. Grondstoffen stijgen bovendien wereldwijd in prijs en daarmee zal de kostprijs van een nieuwe vakantiewoning hoger worden. Desondanks zorgt de lage hypotheekrente en negatieve rente op spaartegoeden de komende jaren voor een groeimarkt. Voorname redenen om te investeren in ‘stenen’; wellicht dat daardoor de vakantievilla’s als warme broodjes over de toonbank vliegen.

Overspannen markt

De markt is overspannen en biedt daarom ongekende expansiemogelijkheden. Projectontwikkelaars zien dollars in hun ogen en grazen stad en land af op zoek naar bijzondere ontwikkellocaties. Bestaande ketens in de verblijfsrecreatie groeien door overname van kleinere broertjes en zien kansen als touroperator van nieuwe parken. Ontwikkelingen strekken zich meer en meer over landsgrenzen; andersom weten ook steeds meer buitenlandse partijen ons land te vinden. Nieuwe ketens staan op en financiële instellingen en hedgefondsen ruiken geld dat ze volop weten te vinden bij de particuliere investeerder, op zoek naar rendement. Het lijkt daardoor wel makkelijker dan ooit voor nieuwkomers op de markt om een graantje mee te pikken. Traditionele campings, veelal nog familiebedrijven die kampen met bedrijfsopvolging, zijn een gewilde overnamepartij geworden. De laatste jaren valt het Hollandse kampeerterrein vaak ten prooi aan Franse ketens.

Redenen genoeg om deze groei in kaart te gaan brengen. We begonnen hiermee al vóór het uitbreken van de pandemie en corona is allesbehalve een showstopper gebleken. De ontwikkelingen zijn amper bij te benen en de relevantie van deze inventarisatie blijkt nu onverminderd groot! Het betekent dat ook leveranciers aan deze sector aan de vooravond staan van veranderingen. De kwaliteitsstandaard wordt steeds hoger en duurzaamheid is niet langer een hip label maar een must. Hoe kun je profiteren van de ongekende groei? Is de ketenvorming in de sector voor de toeleverancier een bedreiging of juist een kans?

Publicatie ‘Vakantieparkenketens in beeld’

Pleisureworld presenteert een nieuwe publicatie ‘Vakantieparkenketens in beeld’. In dit boek wordt de ketenvorming van vakantieparken uitgebreid toegelicht en voorzien van onmisbare branche-informatie voor bedrijven die actief zijn in deze sector. ‘Vakantieparkenketens in beeld’ omvat ruim 170 pagina’s waardevolle branche-informatie en is te bestellen op Pleisureworld.nl/publicaties-overzicht.

Paul van den Berg laat het bedrijf Watergames & More over aan zijn twee zoons. Na de pedagogische academie startte Paul van den Berg als leraar waarna hij uitgroeide tot directeur van een basisschool. Alhoewel hij genoot van het lol trappen met de kinderen, kwam hij erachter dat dit geen ‘pensioenbaan’ zou worden. Paul kwam in contact met een Duitse fabrikant van speeltoestellen en werd benoemd tot directeur van de op te richten Nederlandse dochter. Hij wist in de 16 jaar dat hij er werkte het bedrijf te doen groeien naar een miljoenenbedrijf. In 2008 werd het tijd om zijn eigen bedrijf Watergames & More op te zetten en heeft Europa inmiddels de bekende term van Spray Parks aan hem te danken. Eind maart werd Paul 70, zoals met zijn zoons afgesproken zou dat het moment worden om met pensioen te gaan.

Het succes

Watergames & More is opgezet in 2008 met het doel zoveel mogelijk mensen op een zorgeloze, veilige en speelse manier te laten genieten van water. Door een exclusief dealership van Waterplay voor de Benelux te verwerven kon er een mooie start gemaakt worden. Inmiddels is het bedrijf zelfs de exclusieve dealer van Waterplay geworden voor de Benelux en ook heel Duitstalig Europa. “Ik zag dat Spray Parks een nieuwe trend werd in Engeland, dit had zo’n succes en ik wist meteen dat wij dat ook moesten vermarkten. Het geheim van Spray Parks is namelijk dat als zomers kort(er) zijn, en dat zijn ze in bijvoorbeeld Nederland, dan is een Spray Park een geweldige toevoeging voor een levensvatbaar verdienmodel voor veel zwembaden. Het water hoeft niet 24/7 verwarmd te worden, je kunt ze makkelijk op een tijdschakelaar aan en uit zetten en het interactieve speelplezier is enorm groot. Een ander bijkomend voordeel is ook nog dat er geen verdrinkingsgevaar is, waar dat natuurlijk bij zwembaden wel zo is”, laat Paul weten.

Unieke opdrachten

Een van de unieke creaties van Paul zijn carrière bij Watergames & More is er eentje in Oostenrijk. “We kregen de vraag van een boer met een biologische boerderij, hij maakt heel bijzonder ijs en heeft een tiental lijssalons in Oostenrijk, waarmee hij zeer succesvol is. Bij zijn fabriek op het terrein van de boerderij heeft hij inmiddels een “Erlebnisspark” gebouwd, waar kinderen heerlijk kunnen spelen en een kijkje kunnen nemen in de fabriek. Gezien de warme zomers van de laatste jaren had hij behoefte aan een waterspeelplaats, het liefst gethematiseerd volgens hun corebusiness, ijs maken en verkopen. Voor zijn ijspretpark mochten wij ‘turn key’ een Spray Park leveren, met als thema…ijs! Dit hebben wij zo veel mogelijk doorgetrokken in alle elementen en hiermee is dit Spray Park echt uniek in zijn soort. De verblijfsduur en het aantal bezoekers zijn na deze veranderingen ook enorm gegroeid”, vertelt Paul. Watergames & More verzorgde hier uiteindelijk twee Spray Parks, waarbij er een van 210m2 geheel in ijsthema is ontworpen en de ander met een oppervlakte van 600m2 gethematiseerd is opgeleverd met natuurlijke elementen als watervallen en rotspartijen. “Alle besprekingen voor deze opdracht ging via Zoom in die tijd, wat de opdracht nog specialer maakte. Het vertrouwen konden wij dus zelfs digitaal goed overbrengen”, voegt Paul nog toe.

Toekomstplannen

Het bedrijf wordt sinds zo’n vier jaar volledig geleid door zijn twee zoons Odmar (Algemeen directeur) en Karsten (Financieel directeur). “Mijn zoons zijn al vele jaren (mede-) eigenaren van het bedrijf en hebben vanuit hun functies een enorme groei bewerkstelligd de laatste jaren. Wij hebben inmiddels een complete zeer deskundige ontwerpafdeling, waar alle ontwerptekeningen voor klanten worden gemaakt, constructietekeningen en nieuwe producten worden ontwikkeld. Hoogepunten daarvan zijn onze compleet vernieuwde glijbaan producten, waarvoor wij in eigen beheer de malen hebben ontworpen en geproduceerd en in eigen beheer de glijbanen produceren, zowel het staal als de polyester glijbaan elementen, inclusief een zeer hoogwaardig multimediaprogramma, en de nieuw ontwikkelde waterspeelstructuren, die modulair zijn en zo voor iedere opdrachtgever een eigen ontwerp kan worden gemaakt. Daarnaast hebben wij met onze uitvoeringsafdeling (projectmanagers, werkvoorbereider en servicemanager) de mogelijkheid om onze opdrachtgevers volledig te ontzorgen. Onze salesafdeling met twee accountmanagers zorgt ervoor dat onze opdrachtgevers volledig naar wens bediend worden en geven daarmee een belangrijke impuls aan de verkoop.

Voor wat mijn eigen toekomst betreft zal ik niet snel stilzitten, ik heb vele hobby’s waar ik nu meer tijd voor vrij kan maken”, glimlacht Paul. De toekomst zal voor Paul dus even divers en uitdagend worden als zijn carrière. We vroegen Paul nog naar toekomstplannen van het bedrijf, nu hij met pensioen gaat. “We merken dat meer gemeentes nu belangstelling tonen in de Spray Parks, wat zal resulteren in meer opdrachten in die hoek. 2e paasdag is een prachtig Spray Park in Den Haag in de openbare ruimte geopend. Wij gaan steeds internationaler werken, waarbij wij merken dat de Duitse markt steeds groter wordt, een land wat voor ons qua zakendoen vrij bekend is. In Nederland hebben we hele mooie opdrachten binnengehaald bij de grootste vakantieparken ketens, waar we hel erg blij mee zijn. Een mooi voorbeeld is voor Landal Greenparks Bij Landal Mooi Zutendaal in België waar wij een prachtige waterglijbaan en waterspeelstructuur gaan leveren in het kader van de renovatie van het zwembad.”, laat Paul weten.

Paul zal op de achtergrond nog meekijken in het bedrijf. “Als familiebedrijf is het onvermijdelijk dat je nooit meer iets meekrijgt van wat er gaande is. Actief me er mee bemoeien zal ik zeker niet meer doen, maar ik zal echt wel zo nu en dan mijn neus nog eens laten zien op de zaak en als mede-eigenaar zo nu en dan eens een aandeelhoudersvergadering hebben met mijn zoons. En ja, als we elkaar als familie treffen dan praat je vaak toch over de zaken waarvoor je de meeste belangstelling hebt…”, zegt Paul. Ook staat hij open voor het geven van adviezen aan andere recreatieondernemers wanneer zij met vraagstukken zitten binnen zijn kennisgebied. “Nu ik met pensioen ben gegaan merk ik aan de reacties binnen mijn netwerk dat we geweldige relaties hebben opgebouwd, zakelijk maar ook persoonlijk en vol vertrouwen. Mijn dank gaat dan ook uit naar al deze bedrijven en de mensen hierachter voor de prachtige samenwerkingen en voor het vertrouwen dat opdrachtgevers in ons hebben getoond”, sluit Paul af.

Over Watergames & More

Watergames & More is gespecialiseerd in spelen op, rond, met en in water. Zij realiseren waterattracties zoals Spray Parks, waterglijbanen, waterspeelstructuren ‘& more’ en totaalbelevingen van waterspel, waarin ze allerlei soorten (gethematiseerde) waterattracties combineren.

Meer over Watergames & More is te vinden op de website watergamesandmore.com.

Van 13 t/m 17 maart vond de Leisure Inspiratiereis naar Dubai plaats, georganiseerd door Pleisureworld. Negen deelnemers, allen werkzaam in de vrijetijdsindustrie, reisden af naar het Arabische Emiraat. Het doel was om Dubai te verkennen, inspiratie op te doen en natuurlijk een bezoek te brengen aan EXPO2020. De reis werd begeleid door Sandra Reusen, die al een aantal jaren in de VAE woont en werkt. Hieronder volgt een reisverslag.

Maandag 14 maart 2022

Rain Room

We starten al vroeg met een bezoek aan Sharjah, één van de 7 emiraten van de VAE. Sharjah timmert hard aan de weg als een bestemming voor duurzaam toerisme ondersteund door zijn cultureel erfgoed. We gaan naar Rain Room: een mysterieuze 600m2 grote blackbox, waarin het hard regent. Het is imposant om te ervaren dat je zelf kunt regisseren waar het regent in een plensbui! Aansluitend genieten we van koffie met arabische lekkernijen in The Arabian Teahouse.

Leisuretour Dubai Mall

We gaan verder naar Downtown Dubai, een ‘flagship development’ van Emaar met eyecatcher en Dubai’s ‘uber icon’ The Burj Khalifa (‘s werelds hoogste gebouw 828 meter). We bezoeken Dubai Mall (‘s werelds grootste mall) en gaan op leisuretour langs Dubai Ice Rink, KidZania en Dubai Aquarium. Bij KidZania genieten we van een uitgebreide backstage tour verzorgd door Karla Valencia (Emaar); dit edutainment concept vinden we zeer inspirerend (krijgen we binnenkort in Nederland ook een (variant van) Kidzania..?). We gaan naar ‘The Top’ van Burj Khalifa en brengen een bezoek aan Infinity des Lumières, een ‘must see’ expositie op bijna 3000m2 projectie van kunstwerken met bijpassende, klassieke muziek. Deze InfinityArt is een nieuwe trend in digitale kunst.

Dinnertime @TimeOutMarketDubai

Na dit ‘leisure geweld’ gaan we dineren bij Time Out Market Dubai. Deze retail, entertainment en dining destination is de nieuwste hotspot for food and culture lovers. Overgewaaid vanuit Portugal, biedt deze market 17 eetgelegenheden, 3 bars en een prachtig buitenterras. Vanaf het buitenterras genieten we van het uitzicht op de fonteinenshow dat zich afspeelt voor de Burj Khalifa.

Netwerken tijdens een potje Topgolf

De avond staat in het teken van een netwerkevent bij Topgolf Dubai (geopend 2020) waar we, op een sportieve manier, in contact komen met Nederlandse expat (leisure) ondernemers in Dubai. Met 18 personen, verdeeld over 3 bays, hebben we een geslaagd event. Eén deelnemer: “het was een gezellige netwerkbijeenkomst, op een toplocatie, met afwisselende games en het digitale scorebord is een ‘state-of-the-art’”. Grappig zo’n opvallende detail, dat krijg je als je met leisure experts op pad bent!

“Meerdere keren in Dubai geweest, maar elke keer word je verrast en geïnspireerd. Nieuwe mensen ontmoet. De reis was uitstekend georganiseerd!” 

Richard de Bruin

Dinsdag 15 maart 2022

The Museum of the Future

Vandaag beginnen we met het “just opened” Museum of the Future en wat een architectonisch wonder is dit. Kenmerkend is de Arabische kalligrafie die op de roestvrijstalen façade is gegraveerd. Architect Shaun Killa ontwierp het Museum, BAM International (hoofdaannemer) en BuroHappold (ingenieursadviseurs, VK) werkten samen aan de realisatie. De zeven verdiepingen tellende structuur zonder pilaren beslaat een oppervlakte van 30.000 vierkante meter. Hoe mooi het gebouw ook is, we vinden de expositie tegenvallen, een onsamenhangend verhaal en voor kinderen veel te moeilijk!

Sky Views

Na de lunch bezoeken we Sky Views; ook deze attractie is vrij recentelijk geopend (eind ‘21). Deze zgn. 4-in-1 attractie is gelegen op de 52e en 53e verdieping van het Address Sky View Hotel (220 meter), en biedt een observatorium, waar we genieten van het uitzicht op Downtown Dubai, een glazen walkway van 25 meter lang een glazen glijbaan die buitenlangs van de 53e naar de 52e verdieping glijdt en de ‘edge walk’, waarbij je kunt lopen over de rand van het platform. Een spectaculaire attractie, ook weer ontwikkeld door leisuregigant Emaar.

Inside Burj Al Arab

Het tweede deel van de middag bestaat uit een bezoek aan de Burj Al Arab (‘Tower of the Arabs’), ‘s-werelds meest luxieuze hotel in de iconische vorm van een zeilschip. Vrij recentelijk biedt de Jumeirah groep ‘Inside Burj Al Arab-tours’, bestaande uit 2 delen; het eerste deel laat enkele exclusieve delen van Burj Al Arab zien, oa. de Royal Suites ad 25.000 USD per nacht, het tweede deel is een zelfgeleide tour, over de geschiedenis en memorabele momenten die plaatsvonden in Burj Al Arab.

Arabische avond

We sluiten de dag af met een gezellige Arabische avond ver in de woestijn, waar we genieten van een Arabische ‘live cooking’ buffet, diverse shows met belly dancers, paarden en kamelen.

“Dubai is vastgoedontwikkeling to the MAX!” 

Hielke Tillema

Woensdag 16 maart 2022

View At The Palm 

We beginnen met View At The Palm ofwel de ‘Palm-toren’ (geopend 2021), waar Anton Bijl, Regional Manager Offshore bij Van Oord, ons opwacht voor een showcase over Palm eiland. Van Oord heeft Palm Island aangelegd (opgespoten) en daarmee een grote bijdrage geleverd aan één van de mooiste juwelen van Dubai. Enthousiast vertelt hij over alle ‘in and outs’ van dit project, dat in 2004 werd gestart. Daarna gaan we naar 240 meter hoogte en komen we op een 360 graden rond observatieplatfom, dat ons een prachtig uitzicht geeft over Palm Jumeirah, de skyline van Dubai en de Arabische Golf.

LEGOLAND Dubai Resort

LEGOLAND Hotel is het eerste LEGO-themed hotel in de golf regio (geopend februari ’22). Het kleurrijke, 5-sterren hotel biedt 250 familiekamers en is ontworpen om families te ‘transporteren’ naar een nieuw lego avontuur. We worden ontvangen door de vriendelijke Nermin Abushnaf, Public Relation manager, die een uitgebreide backstage tour verzorgd waarbij we oa. de ontvangstruimte en diverse hotelkamers mogen zien. En zeg maar dag tegen saaie hotelkamers! We zijn erg verrast door deze, in diverse LEGO® thema’s (adventure, Kingdom, Pirates, Friends or NINJAGO®!) uitgevoerde hotelkamers. De thematisering gaat ver: van legostickers op de toiletrol, tot de deurspionnen op kinderooghoogte. Mooi gedaan!

World EXPO2020 Dubai

Na de lunch in het Bricks Restaurant van LEGOLAND hotel, worden we ‘gedropt’ op de EXPO. We beginnen met een bezoek aan Terra, een top 3 attractie, waarin een inkijk wordt gegeven op mogelijkheden voor toekomstig duurzaam leven. Vervolgens bezoeken we het Nederlandse paviljoen en zijn we onder de indruk van het verhaal dat Nederland vertelt: een krachtige, positieve boodschap over een circulair klimaatsysteem, een showcase van duurzaamheid.

Daarna bezoeken we onder andere nog het USA en België paviljoen, Water Feature en Al Wasl Dome. Het is erg druk op de EXPO, met een veelheid aan nationaliteiten. We worden verrast door prachtige muzikale en theatrale optredens die op diverse podia en in de straten van EXPO afspelen. We sluiten EXPO af met een heerlijk à la carte diner op het dakterras van het België paviljoen onder het genot van Belgische biertjes. EXPO2020 is een evenement van wereldklasse met prachtige boodschappen voor de toekomst.

“ Heel erg bedankt voor deze geweldige inspiratietour in Dubai. Hoop echt nog een keer terug te komen. We hebben veel geleerd en geweldige nieuwe ontwikkelingen in de vrije tijd meegemaakt!”

Reinoud van Assendelft de Coningh

Donderdag 17 maart 2022

Bur Dubai 

We gaan op pad met Hetty Post, een gecertificeerde Nederlandse gids, die ons een inkijkje geeft in de historie, het politiek/ bestuurlijke en economische systeem van Dubai. We rijden langs de paleizen van de Koninklijke familie, woonwijken van de Emirati en verkennen, te voet en te water, de historische stad, Bur Dubai, een populaire toeristische bestemming. Snel kopen we nog onze laatste souvenirs op de goud- en kruidensouk om vervolgens weer huiswaarts te keren. Het was een geslaagde en gezellige inspiratiereis.

Meer artikelen lezen die gaan over de Verenigde Arabische Emiraten.

In het voorjaar van 2021 schreef ik al eens over recreatieplassen, waar per jaar miljoenen mensen gebruik van maken om te recreëren. Maar waterrecreatie is zoveel meer dan dat. En het is in Nederland vanaf het begin onlosmakelijk verbonden geweest met toerisme en vrijetijdsbesteding. Wij houden nu eenmaal van het water, ondanks onze eeuwige strijd om het hoofd boven water te houden.

Water is voor Nederland altijd van grote betekenis geweest. Voor de recreatiesector geldt hetzelfde, het water heeft op veel verschillende manieren iets extra’s te bieden. Vele vormen van recreëren hebben nu eenmaal met water te maken, of dat nu op, aan of in het water is. Op het water kunnen we varen, zeilen, roeien, surfen, kanoën, waterskiën en allerlei andere watersporten beoefenen. Aan het water doen we aan vissen, spelen of zonnen en in het water zwemmen of duiken we. De toename van al deze activiteiten loopt parallel met de ontwikkeling van de recreatie- en toerismesector.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw begonnen we ons steeds meer bewust te worden van het belang van water in de recreatiesector. In het tijdschrift H2O uit 1970 lezen we een prachtige studie met als titel ‘Waterrecreatie, behoeften en mogelijkheden’. Het is een studie die vooruitblikt naar het jaar 2.000 en geeft een verrassend beeld van de denkwijzen die er toen leefden. Maar het is dan ook al vijftig jaar geleden dat het geschreven werd.

De studie is degelijk en tegelijkertijd verrassend met betrekking tot de verwachtingen die men toen had. Ter illustratie: men stelde zich voor dat het aantal recreatievaartuigen (watersport), dat in 1970 werd geschat op een aantal van 80.000, met 15 % per jaar zou gaan stijgen. Doorrekenend zou dat betekenen dat er al in het jaar 2.000 enkel om te recreëren al ruim 2,5 miljoen boten in Nederland zouden rondvaren. Gelukkig is dat niet uitgekomen. We hebben nu naar schatting ruim 500.000 schepen, waarbij tot de coronacrisis een jaarlijkse daling van 1 % werd ingeschat. In hetzelfde onderzoek uit 1970 werd al onderscheid gemaakt in verschillende vormen van waterrecreatie. En de teksten die gebruikt werden zijn nog steeds actueel en te mooi om hier niet te laten zien.

1. De recreatie langs het water

Met deze vorm wordt bedoeld die recreatie, waarbij het water zonder dat er verdergaande contacten zijn voornamelijk visueel van belang is. Met name wordt hier gedacht aan de landschapsbeleving die men ondergaat bij recreatieve tochten — bv. driving for pleasure doch niet alléén in de auto, evengoed op de fiets of te voet en waarbij het water een grote rol speelt.

2. Recreatie aan het water

Deze categorie omvat de recreatieve activiteiten die onmiddellijk aan het water worden bedreven; het zonnebaden en spelen op zonne- en speelweiden langs het water en het vissen. Bij deze categorie dienen wij erop bedacht te zijn dat het recreatiegebeuren op ieder ogenblik kan overgaan in recreatie in het water, baden of zwemmen.

3. Recreatie op het water

Hierbij valt in de eerste plaats te denken aan de vele vormen van recreatie in een boot – kano, roeiboot, op- blaasbare rubberboot, zeil- en motorboot, speedboot, waterski. Ook hier geldt dat de recreatie op het water over kan gaan — vrijwillig of onvrijwillig — in activiteiten in het water — zwemmen of baden — variërend van de duik uit de boot in diep water tot het uit de dingy stappen in ondiep water. Als bijzondere vorm van recreatie op het water moet worden genoemd de sportieve activiteiten op het ijs, schaatsen, ijszeilen.

4. Recreatie in het water

Tenslotte het recreatief gebeuren in het water, het baden en zwemmen, in het voorafgaande reeds ter sprake gebracht als sequeel op recreatie aan en op het water. Het is redelijk om, wanneer de recreatie in het water centraal staat, dus de intentie is van de recreatieve activiteit, van recreatieve kant de kwaliteitseis aan het water ook hoger te stellen dan de minimumeisen die men stelt wanneer het te water gaan slechts secundair en /of incidenteel geschiedt.

In de loop van de decennia zijn er tal van studies over het onderwerp verschenen, veel te veel om aandacht aan te besteden. Het is echter wel interessant om het veranderende tijdsbeeld te blijven volgen, dus ter illustratie nog een studie uit 2002, ‘De betekenis van water voor recreatie en toerisme in Nederland’ (NRIT & RIKZ, 2002).

In deze studie wordt geconstateerd dat vanuit verschillende invalshoeken de toeristisch-recreatieve sector nog steeds in belang toeneemt, niet alleen in economische zin maar evenzeer in maatschappelijke zin. Men ziet daarbij de volgende trends: een toenemend ruimtebeslag en intensivering, meer combinaties van land- en wateractiviteiten, hogere kwaliteitseisen en steeds stringentere regelgeving. Overigens blijven de vier categorieën zoals in 1970 beschreven in iets andere bewoordingen precies hetzelfde.

In deze studie wordt geconstateerd dat vanuit verschillende invalshoeken de toeristisch-recreatieve sector nog steeds in belang toeneemt, niet alleen in economische zin maar evenzeer in maatschappelijke zin. Men ziet daarbij de volgende trends: een toenemend ruimtebeslag en intensivering, meer combinaties van land- en wateractiviteiten, hogere kwaliteitseisen en steeds stringentere regelgeving. Overigens blijven de vier categorieën zoals in 1970 beschreven in iets andere bewoordingen precies hetzelfde.

Toch zijn er in de loop van de jaren ook wel tegengeluiden te horen. Massa toerisme, in extrema ook wel over-toerisme genoemd. Dit is het fenomeen, waarbij een (te) grote massa toeristen de plaatselijke bevolking overloopt en een druk legt op de infrastructuur en voorzieningen van steden, stranden en de natuur. Maar ook de druk op het klimaat door de vele verplaatsingen met auto en vliegtuig. En de druk op de natuur, waar flora en fauna schade van ondervinden. En tot slot de uitbuiting van veel verschillende groepen mensen in de hele wereld om vooral maar voor ons vakantieplezier te zorgen.

Ook de overheid krijgt steeds meer oog voor deze negatieve kanten die vooralsnog gelijke tred houdt met onze vrijetijdsbesteding. Beleid wordt uitgestippeld, maatregelen worden voorbereid en uitgevoerd en nieuwe visies bepalen straks wat er nog wel en niet meer kan. 

En dan is er ook nog een pandemie. Corona veroorzaakt misschien wel een trendbreuk op vele gebieden. We zien nu al dat verschillende delen van de recreatiesector profiteren van het feit dat veel meer Nederlanders in eigen land op vakantie gaan. Er zijn meer boten verhuurd dan ooit en ook meer verkocht. De bezetting op vakantieparken is eigenlijk alleen maar toegenomen en afgelopen jaar hadden de recreatieplassen ook niet te klagen over belangstelling. Al met al een roerige tijd, waarbij we rustig mogen concluderen dat het nooit meer wordt zoals het vroeger en zelfs kortgeleden voor corona was. De lessen uit het verleden, waarvan ik enkele illustraties heb laten zien, geven eigenlijk maar één ding aan. Met je tijd meegaan is een noodzaak en liever nog een beetje vooruitlopen.

Te veel dingen zijn veranderd de afgelopen jaren, veel zaken zijn gewoon geworden en de mens is nu eenmaal een gewoontedier. Maar dat betekent wel dat we met onze bedrijven rekening moeten houden met al die veranderingen. We gaan een nieuwe tijd tegemoet met heel veel kansen, zeker als in voorjaar en de zomer ‘alles’ weer mag. Nieuwe tijden, nieuwe kansen en dus ook tijd om na te denken wat dat voor jouw bedrijf betekent. Geen tijd voor koudwatervrees, aan de slag. We zullen enorm creatief moeten zijn om de kansen en ideeën te vertalen naar wat de klant dit jaar, volgend jaar en over vijf jaar wil. En we kunnen ook met echte innovaties zelf een markt kweken, mits we de trends van nu en morgen volgen. Heel veel te doen dus, succes ondernemers!

In een land waar geen natuurlijke rivieren en meren zijn, is het creëren van een groene recreatieruimte nogal een uitdaging. Immers, deze gebieden zijn onder andere afhankelijk van water (neerslag) en waterreservoirs voor wildlife. Dubai, een land met een groot watertekort, creëert haar eigen natuur(reservaten), parken, vijvers, meren en oasen, maar dan op een kunstmatige manier. Daarnaast weet zij de laatste jaren het natuurlijke landschap, zoals de 13 mangrove gebieden die de Emiraten rijk zijn, verder te ontwikkelen en toegankelijk te maken voor publiek. Ook de vele wadi’s worden nadrukkelijker ontwikkeld en gepromoot.

Groene longen

De stad Dubai is grotendeels in de woestijn (Arabian Desert) gebouwd. Tussen 1960 en 2020 nam de stedelijke en de bebouwde oppervlakte van Dubai toe van 3,2 km2 naar 550 km2. De bevolking groeide explosief mee van 40.000 tot 3,3 miljoen (tot naar verwachting 5,8 miljoen in 2040). Om deze explosieve groei in goede banen te leiden, is in het afgelopen decennia al het nodige gedaan aan natuurontwikkeling, want de overheid realiseert zich maar al te goed dat het creëren van een gezonde, natuurlijke omgeving, essentieel is om de stad leefbaar te houden. Natuurontwikkeling geeft een stad groene longen! Bijkomende voordelen zijn dat het ten goede komt aan de verscheidenheid aan wildlife, het toeristische potentieel enorm wordt vergroot en het biedt veel mogelijkheden voor de integratie van het natuuronderwijs in de VAE. Hieronder enkele ‘artificiële’ voorbeelden.

Pond park project

Het pond (vijver) parks’ project bestaat uit het kunstmatig ontwikkelen van 8 ‘vijver parken’ in Dubai, een project dat in 2006 van start is gegaan met nadrukkelijk het doel om de groene ruimte in Dubai te vergroten. De entrée van het park is vormgegeven in een plein met een open ruimte, schaduwplekken, coffeeshops, zithoekjes met banken, bomen en groen. Rondom de vijver wordt een fiets/wandelpad van enkele kilometers gecreëerd, speelparkjes, natuurlijk gras en tevens veel zithoekjes en schaduw. Een pondpark krijgt de functie van een buurtpark waar residenten op elk moment van de dag kunnen ontspannen in de buurt van hun woon/werkplek.

De woestijn groener maken

In de woestijn van Dubai komen de meren als paddenstoelen uit de grond. Ieder meertje is uniek en is vernoemd hiernaar. Love Lake (heeft de vorm van twee overlappende hartvormige meren), Moon Lake (in de vorm van een halve maan), Expo Lake (ter ere van Expo2020) en Flamingo & Swan Lake (rijk aan flamingo’s en zwanen), zijn meren die onderdeel zijn van de Al Qudra Lakes (vernoemd naar het gebied).

The Al Qudra Lakes zijn ontwikkeld in het kader van ‘Project Green’, één van de zes substantiële zoetwatermeren ontwikkelingen in Dubai met als doel (een deel van) de woestijn in Dubai groener te maken. Het is geopend in 2018 en wordt beheerd door de municipal Dubai. Rondom de meren is veel ruimte en groen gecreëerd in de vorm van de aanleg van weelderige groene bomen, schaduwrijke plekken en kunstzinnige objecten. De Al Qudra Lakes zijn binnen onafzienbare tijd een favoriet toevluchtsoord geworden voor veel expats, die er komen om te relaxen, BBQ-en, wandelen, joggen en vrij te kamperen. Het gebied is een oase voor meer dan 130 verschillende soorten vogels, waarmee het een perfecte plek is voor vogelaars. Ook andere, in het wild levende, dieren, zoals de Arabische Oryx, gazellen en kamelen, weten inmiddels de lakes te vinden als drinkplaats. Het is overigens in de meeste meertjes niet toegestaan om in of op het water te gaan, tenzij het nadrukkelijk is toegestaan. Dat is begrijpelijk, maar ook wel jammer.

Natuurlijke watermoerassen

Gelukkig kennen de Emiraten, naast het typische woestijnlandschap, ook andere natuurlijke landschappen, zoals de mangrove(bossen). Mangroven zijn eigenlijk de enige groene bossen in de Golf, omdat dit ecosysteem het unieke vermogen heeft om te kunnen overleven in deze habitat. De VAE telt er 13 en ze beslaan naar schatting 155 vierkante kilometer van de kustlijn van de VAE. In dit zoutwater moeras leven veel dieren in het wild, waaronder vissen, schildpadden en een variëteit aan inheemse en migrerende (loop)vogels.

Pas de laatste jaren zet de VAE zich in om de mangrove te restaureren en toegankelijk te maken, als toeristische hotspot, voor het grote publiek. Want naast dat het een natuurlijk ecosysteem is in dit gebied, oefent de mangrove een enorme aantrekkingskracht uit op toeristen. Het gebied wordt voorzien van looppaden door de mangrove, vogelspotpunten, uitkijktorens en veelal een bezoekerscentrum, dat vertelt over de werking van een mangrove ecosysteem. Erg leuk is ook de mogelijkheid om te kanoën door de mangrove, iets dat heel bijzonder is voor velen, omdat het zo’n uniek en onbekend landschap is. Deze mangrove ontsluiting is een hele slimme zet van de VAE!

De VAE telt 13 mangrove gebieden, waarvan 8 in Abu Dhabi. Een aantal is toegankelijk gemaakt voor toerisme, een aantal is slechts beperkt toegankelijk en een aantal is beschermd gebied. In 2019 is het Jubail Mangrove Park in Abu Dhabi geopend en in 2021 is het Khor Kalba Mangrove Centre in Sharjah heropend (na 10 jaar restauratie). De Al Zora Wetland in Ajman en Khor Al Beidah Wetlands in Umm Al Quwain, zijn populaire mangroves voor een kano of kayak tour.

Wadi recreatie

De omgeving van Dubai biedt excellente mogelijkheden om er op uit te trekken en de wadi’s in de bergen te gaan verkennen. Het is dus niet zo heel moeilijk om het natuurlijke schoon, dat het gebied al heeft, verder te ontwikkelen. Dat gebeurt de laatste jaren ook volop. De infrastructuur in het buitengebied wordt steeds beter, met nieuwe verkeerstunnels en vanaf de hoofd-autoroutes wordt er bewegwijzering naar de wadi’s aangelegd. Bij de wadi tref je nu veel vaker goede voorzieningen, zoals een centrale parkeerplaats, een duidelijk startpunt met foodtrucks en één of meerdere restaurants, meerdere bewegwijzerde wandelroutes, een park (met speelvoorzieningen en zitjes), een camping met enkele voorzieningen en, voor wie de top bereikt om op de wadi kijken, een ‘hoogste punt landmark fotomoment’. Wadi’s zijn in overvloed in de VAE, en het heeft weinig nodig om dit natuurlijk potentieel op de kaart te zetten. Een nieuwe markt en zeker na een regenbuitje, is het wadirijden met een 4×4 een unieke outdoorsport belevenis.

De reis- en recreatiebranche is volop in ontwikkeling. De pandemie heeft op allerlei fronten onomkeerbare ontwikkelingen in gang gezet. Bijvoorbeeld de toename van het remote werken en het businessclass vliegen voor de luxe leisure reiziger. Experts stonden in januari stil bij de vele kansen in de sector. Brengen we het toerisme weer op het economische niveau van voor 2020 of zijn er veranderingen die fundamenteel voor een revolutie zorgen? Kan het duurzamer en met meer aandacht voor de menselijke component? Uit verschillende sprekers ventileren we de trends: drang naar ontmoeting, fanchising, local tot local business.

Andere denkbare voorbeelden in de recreatiesector zijn de groei naar interesse in afkomst. Bijvoorbeeld vanaf de Leidse pelgrims die in de 16e eeuw naar Amerika overstaken met het schip de Mayflower of de Nederlanders die vanaf de paupers in de werkkoloniën afstammen. In 2021 opende ook meerdere nieuwe bunkerhotels, precies ondergebracht in het Tweede Werelderfgoed. Een wandeling met de lokale boswachter of schaapsherder voldoet ook al aan deze trend.

Fanchising

“Dat toeristen en bewoners naast elkaar leven is echt niet meer van deze tijd’’, vindt ook Frank Oostdam, voorzitter van ANVR. “Toerisme was altijd al de maatschappelijke motor voor veel gebieden. Dat we dat twintig jaar geleden nog anders zagen, ben ik compleet eens. De tijd is veranderd.” Als onderdeel van een panel met een aantal reiscollega’s spreekt hij zich dan ook uit dat duurzaam toerisme ook vooral een menselijk component moet hebben. “Het gaat verder dan CO2-uitstoot alleen, hoewel we daar ook zeker een enorme opgave hebben.” Keynote spreker Ron Simpson, brein achter het concept The Avocado Show, tipt reisbedrijven om meer te doen aan Franchising. “Betrek je vaste kern bij het maken van beslissingen. Dat heeft allerlei voordelen. Je hebt sowieso draagvlak voor je beslissing. Je zet je doelgroep voorop en zij voelen zich belangrijker dan ooit.”

Een voorbeeld zien we daarin in de praktijk al bij Buitengoed de Boomgaard. De recreatieonderneming in Bunnik vroeg onlangs de fanbase voor namen van de nieuwe lodges en sinds kort kun je voor 250 euro als reiziger mede-eigenaar van het reisplatform I Like Local worden.

Lokaal agrarische ondernemers

Recreatie en toerisme kan volgens trendwatchers gaan zorgen voor andere economische oplossingen. Waar het stedentripsegment nog enorme mingetallen vertoond, trokken toeristen wereldwijd meer de natuur in. Onderzoekers van Skift zagen tijdens Thanksgiving in het najaar van 2021 een toename van bezoekersaantallen van wel 48% in de Amerikaanse nationale parken. Vooral kamperen is daarbij booming aldus het jaarlijkse Megatrend rapport: “Een kans en economische motor voor agrarische gebieden.” Ook in Nederland vindt deze trend zijn weerslag. Zo verbindt Local2Local een netwerk van boeren en consumenten. Mark Frederiks startte het platform en adviseert nu regio’s in Nederland. Bijvoorbeeld op Texel. “De Texelse schapenhouders geven een unieke bijdrage aan het eiland,’’ betoogt hij. “Maar hun lamsvlees gaat naar Frankrijk, de topkwaliteit Texelse wol gaat voor een habbekrats naar dekbedfabrikanten. Die keten kan en moet korter. We werken aan een betere samenwerking tussen toeristische bedrijven op het eiland als De Krim en de schapenboeren.”  De combinatie tussen agrarisch en toeristisch is wat hem betreft dan ook een trend voor de komende jaren. “Landwinkels zijn de nieuwe souvenirwinkel. Mensen willen streekproducten in plaats van een ‘Made in China-magneet’.”

Familie Resort PUUR Exloo in Drenthe zette hierop al een trend met een eigen webshop voor de gasten. Direct bestellen bij de ondernemers in de buurt, met een barbecuepakket direct van de runderboer en eieren uit de kippenstal. In Valkenburg ontwikkelt de Dormio Group een nieuw wijnhotel waarbij gewerkt wordt met de producenten uit het Mergelgebied.

Digital nomad

Marketeers en revenu managers bijten zich sinds het uitbreken van de pandemie stuk om grip te maken op het boekingsproces. “Het patroon van consumenten is door de pandemie totaal veranderd,’’ weet Skift onderzoeker Seth Borko. “Cijfers van Skyscanner laten bijvoorbeeld zien dat nu 20% van de reizen een week voor vertrek wordt geboekt en het overgrote deel pas 7-29 dagen voor vertrek. Voor de pandemie in 2019 werd 25% van alle boekingen +90 dagen vooraf gemaakt. Nu is dat slechts 14%. En dat heeft veel gevolgen voor de cashflow in de reissector.” Ook Airbnb meldt begin januari interessante cijfers. “In het derde kwartaal van 2021 was 1 op de 5 boekingen langer dan 28 dagen. Er wordt meer hybride gewerkt en er is een nomadische levensstijl. Mensen zeggen zelfs hun vaste huurcontract op,’’ aldus de verhuurwebsite. Op de actie om een jaar lang onbegrensd te leven via het platform reageerde nog eens 300.000 mensen! Madeira opende in februari 2021 een ‘Digital Nomad Village’ met werkplekken en activiteiten voor het groeiend aantal medewerkers dat op afstand werkt. Vakantiehuisjes in Nederland van Drenthe tot de Vinkeveense plassen spreken van workations. Een hybride werknemer heeft natuurlijk andere behoeftes dan de normale vakantieganger. Denk aan een wasmachine, goede werkplek of sportles.

“Is er een trend voor de komende jaren die er uitspringt?’’ vraag ik mezelf af na het bijwonen van deze tientallen sessies. Er is op alle fronten een pleidooi voor vooral betekenisvoller toerisme en recreatie. Enerzijds moeten faciliteiten daarin meegroeien, door andere wensen van hybride werkers. Ontmoetingen tussen mensen staan verder nog meer centraal. Locals en reizigers. Boeren en buitenlui. Want door de focus op het menselijke aspect kunnen we ook de duurzaamheids- en de economische vraagstukken deels oplossen. De laatste woorden van Rafat Ali van Skift zingen nog even door “Travel is a human condition.”

De cijfers

76% minder internationaal toerisme

“Reizen zal niet voor 2024 op het niveau van voor de pandemie zitten,’’ weet Skift onderzoeker Seth Borko die namens het internationale kenniscentrum voor de reisindustrie in opdracht van UNWTO, World Bank en IMF in december 2021 onderzoek deed. “We moeten rekenen op een vergelijkbare herstelperiode als na de aanslagen van 11 september 2001.