Ondanks crisis volop nieuwe projecten in de verblijfsrecreatie

De grotere ketens in de Nederlandse verblijfsrecreatie zitten tijdens de coronacrisis zeker niet stil. Het is opvallend hoeveel parken er de afgelopen periode wisselden van eigenaar. Er wordt niet alleen in Nederland gebouwd en ontwikkeld. We zetten de meest recente ontwikkelingen hier op een rijtje…

Nieuw Landal vakantiepark Forest Village bij Bergeijk

Landal GreenParks krijgt er een nieuwe vakantiebestemming bij in Noord-Brabant. In Luyksgestel, bij Bergeijk, komt een hoogwaardig luxe vakantiepark met 340 recreatiewoningen met centrumvoorzieningen. Na de bouw zal Landal GreenParks de verhuur van het mooi in de natuur gelegen vakantiepark gaan verzorgen. Met de huidige trend van dichtbij vakantie vieren, is de vraag naar binnenlandse vakanties toegenomen. Het toekomstbestendige bungalowpark is hiermee een mooie economische impuls voor de regio.

De te bouwen vakantiewoningen komen beschikbaar in typen geschikt voor 2 t/m 20 personen en in de varianten comfort, luxe en extra luxe. Ook komen er speciale kinderbungalows voor gezinnen en bungalows die extra toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Het park krijgt verder de beschikking over een cirkelvormig hoofdgebouw, waarin o.a. receptie, shop, fietsverhuur, luxe wellness, indoor speelparadijs en Orangerie-restaurant gevestigd worden. Hier komt ook het overdekte zwembad. Ook de inwoners van Bergeijk zullen gebruik kunnen maken van deze voorzieningen. Ritzen Architecten uit Maastricht is verantwoordelijk voor het gehele ontwerp van het park, dat wordt ontwikkeld door Zwarte Bergen Invest.

Roompot neemt sectorgenoot Qurios en zijn parken over

Naast de 4 bestaande parken die Qurios in portefeuille heeft, staan 5 nieuwe Qurios projecten in Nederland, Frankrijk en Portugal op de planning. Nederlands grootste aanbieder van vakantiewoningen zal die parken onder het Qurios-label aanbieden zodat vaste gasten hun vertrouwde parken in een oogopslag op de Roompot-kanalen herkennen. Het huidige management van Qurios zal zich voortaan op concept- en projectontwikkelingen in de leisure branche concentreren. 

Opgericht in 2015 in Amsterdam heeft Qurios zich de voorbije 5 jaren ontpopt tot een toonaangevende aanbieder van unieke vakantieparken aan de Nederlandse kust, waar kwaliteit en gastvrijheid centraal staan. Naast de 4 bestaande parken op Ameland, in Bloemendaal aan Zee, Zandvoort en aan het Grevelingenmeer werkt Qurios volop aan de opening van twee nieuwe parken in het Noord-Hollandse Callantsoog en het Zuid-Limburgse Gulpen. De ontwikkeling van 3 andere parken in Nederland, Frankrijk en Portugal staat ook op de planning. Het bestaande aanbod en die ontwikkelingsplannen sluiten prima aan bij het sterke kustaanbod van Roompot en wekte de interesse van Europa’s tweede grootste aanbieder van vakantiewoningen.

Vacanze Col Cuore neemt Twents vakantiepark De Papillon over

De familie Van de Loo, eigenaar van het Italiaanse Vacanze Col Cuore, heeft de glampinggroep uitgebreid met het vijf sterren Twentse vakantiepark De Papillon. Via deze overname biedt het familiebedrijf in Denekamp nu plek aan de Nederlander die liever in eigen land vakantie viert.

“De trend dat mensen dichter bij huis vakantie vieren was er al en heeft zich door de Corona-perikelen afgelopen zomer alleen maar versterkt,” aldus directeur-eigenaar van Vacanze Col Cuore, Loek van de Loo. “Met de overname van De Papillon willen wij Nederlanders de mogelijkheid bieden om in eigen land kennis te maken met ons small luxury glamping-concept.”

EuroParcs neemt camping Het Amsterdamse Bos over

Sinds EuroParcs samenwerkt met Waterland Private equity is de frequentie van overnames aanzienlijk toegenomen. Vandaag werd bekend dat ook camping Het Amsterdamse Bos aan de keten wordt toegevoegd. EuroParcs gaat in overleg met de gemeent om nieuwe accommodaties te plaatsen.

EuroParcs had met EuroParcs Resort Poort van Amsterdam en EuroParcs Resort De Rijp al twee vakantieparken in de omgeving van Amsterdam, maar is nu met Camping Het Amsterdamse Bos ook in de hoofdstad zelf present. De overname werd onlangs beklonken.

,,Met Camping Het Amsterdamse Bos hebben we een unieke marktpositie in de regio Amsterdam verkregen”, verklaart Vos. ,,Los daarvan is dit vakantiepark op zichzelf al door de ligging in de hoofdstad heel bijzonder. Het is op slechts vijftien minuten van het Amsterdamse centrum gelegen, maar ook bijvoorbeeld op slechts tien minuten van de Zuidas met zijn imposante bedrijfsgebouwen. Je kan dus met recht spreken dat dit vakantiepark de ideale uitvalsbasis is om Amsterdam in al zijn facetten te bekijken.”

TopParken nieuwe eigenaar camping de Hertshoorn

Camping de Hertshoorn in Garderen wordt overgenomen door TopParken en zal begin volgend jaar verder gaan onder de naam TopParken Resort Veluwe. TopParken komt daarmee op een totaal van 20 parken.

De familie Licht, voormalig eigenaar van de camping en de familie Bergervoet en Ferris van Hes, aandeelhouders en directie van TopParken, hebben deze week het contract ondertekend en op 1 november wordt het stokje officieel per notarieel transport overgedragen.

De organisatie wordt in zijn geheel door TopParken overgenomen, inclusief alle faciliteiten, bestaande boekingen, de huidige medewerkers en verplichtingen. Om de uitstraling van de camping te laten aansluiten bij TopParken worden er de aankomende periode aanpassingen gedaan op het park waarin vitaliteit, kwaliteit en duurzaam ondernemen centraal staan, wat de naamswijziging naar Resort Veluwe onder meer verklaart. Naast de bestaande campingfaciliteiten worden er in diverse fases op termijn vakantiewoningen voor verhuur en verkoop aan het vakantiepark toegevoegd.

Elfde en twaalfde park voor Landal in Duitsland

Internationale vakantieaanbieder Landal GreenParks gaat haar bestaande portfolio van tien parken in Duitsland flink uitbreiden. De expansie start met een nieuw vakantiepark, Landal Arber, in Beieren in prachtige natuur, aan de rand van stadje Zwiesel, dichtbij skihellingen en volop langlauf- en wandelmogelijkheden. Het park ligt tegen de grens met Tsjechië en niet ver van Oostenrijk. Het bestaande Ferienpark Arber wordt fasegewijs uitgebreid met de nieuwbouw van 188 recreatiewoningen en wordt het elfde vakantiepark van Landal GreenParks in Duitsland.

Landal GreenParks breidt haar portfolio van Duitse parken verder uit met een twaalfde bestemming: Ferienpark Marissa in Nedersaksen. Het past bij de groeiambities die Landal heeft op de Duitse markt. 

Ferienpark Marissa ligt in een prachtig natuurlandschap direct aan de oever van de Dümmer See, tussen Osnabrück en Bremen. De hoogwaardige vakantiewoningen en appartementen zijn ingericht in Scandinavische stijl. Tot 2022 wordt rondom de vakantieverblijven nog gebouwd; de huidige 250 appartementen en bungalows worden uitgebreid tot 500. Ook wordt nog een grote wellness- en binnenruimte gecreëerd: er komt een sport- en actiecentrum, een wellness-ruimte met binnen- en buitenzwembad en een ruim saunalandschap. Op het grote plein bij het meer zijn verschillende restaurantvoorzieningen, een fietsverhuur en een bakkerij gepland. Landal werkt bij de verhuur van Ferienpark Marissa nauw samen met haar zusterbedrijf Novasol.

EuroParcs ontwikkelt tweede project in Oostenrijk

Hoewel de verkoopstart van vakantiewoningen op EuroParcs Alpenresort Olympiaregion Seefeld  maar een paar weken geleden was, begint EuroParcs alweer met een nieuw project: EuroParcs Resort Sankt Anton am Arlberg.

EuroParcs Resort Sankt Anton am Arlberg sluit qua aanzien en inrichting aan bij die rijke omgeving. Het vakantiepark wordt ingekleurd door 134 recreatieobjecten. Elk van deze recreatieobjecten is geschikt voor vier tot zes personen en is gesitueerd op een grote kavel met een tuin en jacuzzi.

Het familiebedrijf heeft inmiddels een Duitse vestiging die de activiteiten in de Duitstalige landen gaat structureren. ,,Want we mogen dan inmiddels bijna 40 resorts in bezit hebben: In onze visie is stilstand achteruitgang”, verklaart Wim Vos.,, We zijn voornemens om op korte termijn onze marktpositie in Oostenrijk verder te versterken.”

Landal GreenParks opent twee nieuwe vakantieparken in Groot Britannië

Landal GreenParks opent twee nieuwe vakantieparken in twee populaire bestemmingen in Groot-Brittannië. Het luxeresort Landal Woodland Lakes ligt in de buurt van de historische stad York. Landal Barton Pines ligt bij Paignton aan de populaire Engelse Rivièra. Binnen drieënhalf jaar tijd komt het aantal parken van Landal GreenParks in Groot-Brittannië hiermee op acht.

in Woodland Lakes biedt een mix van traditioneel gebouwde lodges en moderne vakantiewoningen aan het water. Het merendeel van de woningen voorzien is van een eigen jacuzzi. In het pas geopende Olive Tree Café & Restaurant van het resort is een veilige afstand tussen de gasten geregeld, met afhaal- en eetmogelijkheden die via een eenvoudig te gebruiken mobiele app kunnen worden geregeld. Het park beschikt verder over een overdekt zwembad, spa, indoor speelruimte en een winkel.

Landal Barton Pines bestaat uit 48 lodge-accommodaties en geschakelde appartementen op een unieke locatie in de heuvels, met panorama’s van de kustlijn en de badplaats Paignton, die samen met Torquay en Brixham de Engelse Rivièra vormen. Er is bouwvergunning voor 27 nieuwe ‘VIP’-lodges op een afgelegen gedeelte van het terrein. Het vakantiepark biedt een exclusieve uitstraling. Er is een spa en een stijlvolle bistro met restaurantgedeelte en afhaalmaaltijden. In januari 2021 wordt een zwembad aangelegd.

Duiding van de ontwikkelgolf door Henk Jan Kruidenier, makelaar in recreatiebedrijven: 

“Het aantal overnamen is ongekend hoog. De verblijfsrecreatie heeft met name bij de vakantie- en bungalowparken ondanks de 1e Lock down een enorme opleving beleefd in het aantal boekingen in eigen land. Ook de verkoop van vakantiewoningen heeft een vlucht genomen bij de thuisblijvers. Het is een combinatie van een aantal factoren. Met de overname van EuroParcs en Droomparken door Waterland is deze partij niet alleen door opschaling in eigen land maar ook op Europese en zelfs mondiale schaal een concurrent van formaat. Ruimte is schaars in Nederland en er is voldoende aanbod van grotere parken waarvoor in het recente verleden een beperkt aantal overnamekandidaten beschikbaar was. Daarbij komt de toetreding tot de Nederlandse markt door buitenlandse (vooral Franse) kopers. 

De toegenomen slagkracht van private equity in combinatie met toetreding door grote Europese vakantieondernemingen heeft snelle verandering gebracht en de vraag doen stijgen naar kwalitatieve parken van voldoende schaalgrootte. Ook van de Franse marktpartijen is bekend dat meerdere hun peilen richten op de overname van 2 of 3 nieuwe parken in Nederland in 2021. Tenslotte spelen economische factoren als rente en beschikbaarheid van toegankelijk en goedkoop kapitaal een rol. Een positieve ontwikkeling? Net als in ander vastgoed is ook de ontwikkeling van recreatievastgoed gebaat bij impulsen. Ook voor de concurrentie van Nederland als vakantieland is het van belang dat vernieuwing kan plaatsvinden. Uiteindelijk zullen ook andere recreatiebedrijven profiteren van deze marktwerking.”

In oktober heeft de soft launch plaatsgevonden van een bijzonder hotelconcept in Amsterdam; The Unbound. Het is een hotelconcept op basis van diverse huisjesvormen, gelegen in een ruig groen park. Groen en wellness spelen een belangrijke rol.

Je zou het wellicht niet direct verwachten in de drukke metropool Amsterdam; een hotelconcept dat zich profileert met haar natuurgerichte uitstraling. The Unbound wordt omschreven als ‘Boutique hotel met ruimtelijk geplaatste cabins en suites’ Het is een plek waar je persoonlijke welzijn centraal staat en waar je je kunt terugtrekken in een natuurlijke omgeving. Het ‘hotel’ omvat 18 cabins en 16 suites. Net als elk hotel is er een centrale lobby en een hotelbar. Maar er is ook een vuurplaats, een gemeenschappelijke tuin en een meer met zwem- en relaxvoorzieningen. Initiatiefnemers zijn Jan van Erven Dorens (ontwerper en conceptbewaker), Ton van Oosten (duurzame vastgoedontwikkelaar), en Renée Appelo (bouwkundige).

Op 1 oktober vond de ‘soft opening’ opening plaats, waarbij de cabins in The Field (The Lighthouse, Barn, Hideout en Wikkel cabins) boekbaar werden en tevens het restaurant (The Unbound Restaurant) en de bar (The Lobby) openden. Vanaf eind oktober zijn ook de Boardwalk suites open en is het totale hotelaanbod compleet. Vanaf begin november zal bovendien een drijvende ‘barrel sauna’ en dompelbad voor gasten worden geopend en medio december komt daar nog ‘The Spa’ bij, met een turks stoombad.

Opening in coronatijd

De gekozen openingsdatum, midden in de coronarestricties, brengt natuurlijk de nodige beperkingen met zich mee. Woordvoerder Aimee Rutumalessij legt uit hoe daar op wordt ingespeeld: “Door de corona crisis zien we inderdaad grote verschuivingen in de markt. The Unbound is zo ingericht dat het voor zowel de nationale als de internationale gast een aantrekkelijke plek is, en dan zowel particulier als zakelijk. Door alle reisrestricties en covid maatregelen, zien we nu juist een grote hoeveelheid Nederlandse gasten die toch voor een ‘staycation’ gaan. Waar de internationale gast, helaas nog niet kan komen. Hetzelfde geldt voor de event/zakelijke markt, die we helaas nog niet kunnen bedienen. Gezien de hoeveelheid aanvragen die er on hold staan, hebben we er alle vertrouwen in dat zodra de regels het weer toestaan, we hier snel stappen kunnen zetten.

Als hotel, kunnen we gelukkig voor onze gasten het restaurant en de bar wel openen. Daarnaast bieden we ‘cabin service’ aan. Wat roomservice voor je cabin is. De opzet van The Unbound, de ruimtelijkheid en faciliteiten, zorgen ervoor dat we gasten een nagenoeg contactloos verblijf kunnen bieden, wat uiteraard voor veel mensen aantrekkelijk is.”

Meer informatie:
www.unbound-amsterdam.com

PleisureWorld ontwikkelde voor Puur Exloo de belevingskaart. Op deze fysieke plattegrond zijn alle avonturen en bijzondere plekken rondom het vakantieresort in kaart gebracht. Gasten van het park worden daarmee uitgedaagd om pad te gaan in de omgeving van de drie omliggende dorpen, Exloo, Valthe en Odoorn. Eén van die ervaringen vind je bij Poolshoogte. Het theehuis/restaurant en de uitkijktoren liggen in de Boswachterij Odoorn. Uiteraard zijn mooie wandelroutes hier uitgezet, maar kies je voor een echte belevenis, dan ga je mee met Rinke. 

Hij is pas 20 jaar en groeide op in de Odoornse bossen. En hij weet alles van dierensporen, eetbare planten en het overleven in de natuur! Rinke is geen doorsnee jongere. Hij gaat er liever een paar dagen zonder telefoon en planning op uit om te overleven in de oernatuur van Drenthe. Met hem als gids aan je zijde stap je echt in een nieuwe wereld. Na een korte kennismaking haalt Rinke verschillende dierenschedels uit z’n tas. Aan ons de vraag; welk dier leeft hier in de bossen?  Zelf komen we nog wel op de eekhoorn, een das en het konijn, maar dat je oog in oog met een wolf kunt staan hadden wij niet verwacht. De kans dat we die tegenkomen is minimaal, zelfs de boswachter weet niet exact waar hij uithangt. 

Aan kennistests worden we gedurende de 4,5 kilometer lange route vaker onderworpen. We krijgen tips hoe we vuur kunnen maken en schoon drinkwater kunnen vinden in het bos. Rinke wijst ons op de planten en kruiden die we kunnen plukken en eten. En we zien dierensporen! Die kun je herkennen aan de wissels op de route, ofwel waar een dier zich zichtbaar door het struikgewas heeft gewurmd. We zien knaagsporen van de eekhoorns en slaapplekken van de dassen en zwijnen. Uiteraard ook hoefafdrukken, van waarschijnlijk een ree. Ook gewei van reeën kun je op goed geluk vinden in dit bos.  

De route over de Odoornse bossen is er een door een heel afwisselend landschap. Lopen we het ene moment over dichtbegroeid bos, dan is er een graslandschap en vervolgens heide die momenteel paars gekleurd is. Rinke wijst ons op de oude schuilhut voor schapen, die hadden we zelf nooit gevonden! Ook kijken we onze ogen uit bij een wespennest en een dennenboom met een artistiek harspatroon. Na zo’n 1,5 uur keren we terug bij Poolshoogte, dat een bijzonder theehuis in het bos is en waar de koffie en appeltaart klaar staan. Om de calorieën er vervolgens weer af te lopen klimmen we de uitkijktoren, voorheen een brandtoren, naar boven. We kijken uit over een eindeloos landschap van bossen. Uniek dat we dit in Nederland hebben. 

Poolshoogte is ook het startpunt van de Kabouterroute, een 1,5 kilometer lange route voor kinderen. Voor wie met Rinke mee op pad wil, kijk op https://www.facebook.com/Rinkes-bosbeleving-100266484941225/ voor data. Kom je met 5 personen of meer? Dan kun je zelf op basis van een datum naar keuze de wandeling reserveren. 

…een accommodatie waar James Bond zich thuis zou voelen

‘Passie voor Recreatie’

In 2020 starten we met een nieuwe rubriek ‘Passie voor Recreatie’, waarin we de mensen aan het woord laten die de recreatiesector kleur geven. Het kan dus zomaar gebeuren dat we ook bij jou aanbellen! In de eerste editie gingen we op bezoek bij:

Je deuren openen als nieuw toeristisch bedrijf, middenin de Coronacrisis. Je moet het maar durven. Chelsea (22) en Kathlee (25) Romijn hebben er geen moment over getwijfeld. Dat hoeft ook niet, want als je Landgoed Het Esse aan de Alba-plas in Lieren op de Veluwe betreedt, weet je dit wordt een succesvol bedrijf. Het mensen naar de zin maken, is hen met de paplepel ingegoten. Moeder Silvia en haar man Richard runden meer dan twintig jaar  een organisatie in de kinderdagopvang. Na de verkoop daarvan ontstond ruimte voor een nieuw droomproject. Het gezin kocht de Alba-plas met  omliggende gronden aan en realiseerde hier in vier jaar tijd een futuristische bed & breakfast, die niet zou misstaan op de filmset van James Bond.

Wat is jullie grootste succesnummer? 

De zussen hoeven niet lang na te denken over deze vraag. Zij zijn trots dat ze erin geslaagd zijn een luxe bed & breakfast met het comfort van een hotel en de huiselijkheid van een woning te creëren. Eentje waar gasten elkaar én de eigenaren écht ontmoeten en écht in contact komen met elkaar. Dat ontmoeten heeft niets verplichtends, maar ontstaat door de bijzondere plek waar de gasten gezamenlijk verblijven. Ont-moeten (door in de natuur te Zijn) noemen ze het zelf. Zo bereiden de gasten zélf hun avondmaal op een grilplaat aan tafel en genieten erna  van de wellness, spelletjes spelen in de groepsruimte, een avondwandeling rondom de Albaplas of rustig een kopje koffie drinken.

Heb jij een stokpaardje ?

Silvia Romijn heeft haar passie, paarden-coaching een plek gegeven op het landgoed. Een bijzondere vorm van teambuilding, waarbij termen vallen als ‘zuiverheid’, ‘grenzen aangeven en ‘de energie van de kudde’. Chelsea en Kathlee zijn al bezig met hun plannen om nog 16 luxe slaapkamers toe te voegen aan het landgoed, zodat ook grotere groepen terecht kunnen aan de Albaplas. Ook willen zij hun gasten graag laten kennis maken met de natuur, bijvoorbeeld door tochtjes met de pontonboot.

Kun je een misser noemen én de manier waarop je dat hebt opgelost ?  

Enigszins beschaamd vertellen ze over een overboeking. Ze meenden dat twee gasten voor een gezamenlijke slaapkamer hadden geboekt, maar deze vakantiegangers wilden ieder graag een eigen kamer. Omdat ook de andere kamers bezet waren, moest er geïmproviseerd worden. Gelukkig was er op de begane grond een fraaie coachingskamer beschikbaar, waar met wat organisatievermogen snel een fraai slaapvertrek van kon worden gemaakt. De gasten gaven na afloop en 10 als cijfer voor hun verblijf, wat aangaf dat de improvisatie geslaagd was,

Welke slimme maatregel heeft jullie veel opgeleverd ?

“Het direct doorvoeren van tips en aanbevelingen die gasten achterlaten” zegt Chelsea. Als gasten vertellen dat een borrelplankje voor de avond een welkome aanvulling is of extra kledinghaakjes gewenst zijn, dan wordt dat dezelfde week nog geregeld, zodat nieuwe gasten gelijk de doorgevoerde verbeteringen ervaren.

Hoe is jullie relatie met de gemeente ? 

Silvia vertelt aangenaam verrast te zijn door de ondersteuning die de Gemeente Apeldoorn heeft geboden in het hele proces van plan tot realisatie. Er is altijd constructief meegedacht. Waar je met bouwvakkers en aannemers altijd wel problemen hebt, was de gemeente een partij die naar oplossingen toewerkte. Niet onbelangrijk op een plek die de status van natuurgebied heeft. 

Hoe kijk je naar de toekomst van jullie bedrijf ?

“De publiciteit rondom ons bedrijf gaat sneller dan gedacht. Er is al op diverse plekken over ons geschreven en we moeten zorgen dat onze organisatie en administratie dit bijhoudt. Tegelijkertijd is dit een stimulans, omdat we willen gaan uitbreiden met 16 eenheden. We willen verbonden blijven met elkaar, de gasten en met de omgeving. We gebruiken streekproducten van de plaatselijke bakker en slager, we bekwamen ons in horecavaardigheden en maken inmiddels onze eigen sauzen en zullen snel meer dan full time bezig zijn met Het Esse. Ook de dagactiviteiten, zoals het Alba-wandelrondje en natuurspotten vanaf het water willen we meer onder de aandacht geen brengen.

Kun je iets noemen wat de Nederlandse recreatiesector nog mist ?

De vrijheid, ontspanning en het spontaan contact leggen, zoals je dat bijvoorbeeld op een camping hebt, vind je niet in de Nederlandse hotels. Wij proberen die ont-moeting in een comfortabel huiselijke sfeer te bieden en onze gasten waarderen dat.

In Lelystad bezochten we Batavialand; een samenvoeging van drie museale attracties; De Bataviawerf; het museum en het bezoekbare schip De Batavia. De eerste stappen zijn inmiddels gezet om het museum tot één geheel te smeden. De attractie heeft ook al een forse moderniseringsslag gemaakt, waarbij dankbaar gebruik wordt gemaakt van nieuwe technieken. 

Afgelopen jaar (2019) werden er bijna 100.000 gasten ontvangen.

Enkele grote aanpassingen moeten nog worden gerealiseerd. Zo wordt het museum, de werf en het schip nu nog gescheiden door wegen, waardoor bezoekers moeten oversteken en opnieuw moeten inchecken. Door verplaatsing van de werf en het aan land brengen van het schip ‘De Batavia’ worden de verschillende onderdelen nog nadrukkelijker aan elkaar gekoppeld.

Techniek en storytelling

Jan Vriezen is de directeur die de hele operatie aanstuurt. Hij toont ons trots de eerste aanpassingen in het museum en op de werf. Opvallend is dat nieuwe technieken daarbij een belangrijke rol spelen. In het museum wordt o.a. veel gebruik gemaakt van projecties en digitale spellen om de bezoeker spelenderwijs iets te leren over de historie van Flevoland en de waterwerken. Het is natuurlijk niet alleen de nieuwe techniek die een rol speelt. De kwaliteit van de filmpjes en afbeeldingen die het verhaal in beeld brengen, moet ook op orde zijn. Storytelling is daarmee een belangrijk onderdeel geworden van de bezoekervaring.

Vooral De scheepskat Sesjat is een mooie vondst die erg goed door het publiek is ontvangen. Ook De Scheepskat is een vorm van nieuwe techniek. Groepen krijgen de kat mee op hun tour over de werf en het schip De Batavia. De kat vertelt onderweg over de bezienswaardigheden en kan ook vragen stellen. Dankzij beacons weet de kat waar hij zich bevindt en door een geavanceerde aanraaktechniek (aaien) kun je communiceren met je tijdelijke maatje. Door de maatregelen rondom corona is de Scheepskat tijdelijk buiten gebruik. Er is inmiddels een oplossing gevonden om de kat te kunnen desinfecteren, voordat hij in andere handen beland. In een special kattenbak wordt de kat met UV stralen in korte tijd ontsmet. Hierdoor kan deze populaire toevoeging snel weer worden hervat.

De Scheepskat is een product van Nederlandse bedrijf ‘Go Wonder’, die het product als Tellmies in de markt zet. Met sensoren op de rug en kop kunnen bezoekers interactie aangaan met de pluche dieren. Tellmies bepalen hun positie aan de hand van beacons. Ze hebben geen oortelefoon, maar een ingebouwde speaker. De magie van de Tellmie is dat alle technologie onzichtbaar is en daarmee de beesten echt tot leven komen.

Bataviawerf krijgt nieuwe invulling

De Bataviawerf, waar gewerkt wordt aan de reconstructie van oude schepen, heeft er enkele winkeltjes bijgekregen. Hierdoor is de werf veel meer een historische locatie geworden, waar je o.a. lokaal gebrouwen bier kunt verkrijgen. Dat is een mooie aanvulling op de werf waar vrijwilligers hard werken aan de reconstructie van oude historische schepen.

Een van de grote kapitaalintensieve projecten is het aan land brengen van het schip ‘De Batavia’. Vriezen: “De oude VOC schepen waren niet gemaakt om jarenlang mee te gaan. En dat zien we ook aan de kwaliteit van het hout onder water. Er is een hoge urgentie om het schip op het land te brengen en te conserveren voor de toekomst. Naast het historische verhaal van De Batavia in de VOC-tijd, zien we dit schip ook als een sociaal monument: een reconstructie van een schip waaraan 1200 mensen hebben gewerkt. Vaak waren dat mensen die hierdoor de kans kregen om een vak te leren. Ook Willem Vos, de initiatiefnemer van het reconstructieproject, is weer bij de plannen betrokken.” De Batavia aan land krijgt op termijn hopelijk een overdekte locatie, waardoor de weersinvloeden op het schip worden beperkt. Voor bezoekers is het prettig dat deze attractie in de nieuwe situatie ook bij slecht weer bezoekbaar blijft.

Meer informatie:

www.batavialand.nl

Het doel van een vakantie is zorgeloos genieten. Zonder stress en angst in de natuur genieten, samen met onze partner of familie. Quality time beleven. Dit vakantiegevoel wordt gestimuleerd door een vakantiewoning voorzien van allerlei extra’s, zoals smart-toepassingen die het verblijf veraangenamen. Een optimale leefomgeving met zuivere lucht behoort daar ook toe. Een ‘schoon’ gezuiverd binnenklimaat ondersteunt een veilig gevoel en draagt bij aan een positieve beleving van onze vrijetijd.

Door de coronapandemie krijgen luchtkwaliteit en ventilatiesystemen van vakantiewoningen opeens extra aandacht gekregen. De luchtkwaliteit in gebouwen en openbare ruimten zoals scholen, vakantieparken en recreatiewoningen is jarenlang een non- issue geweest. Ventilatie en luchtkwaliteit zijn immers geen sexy-onderwerpen om een vakantiewoning aan te prijzen. De impact van de luchtkwaliteit op onze gezondheid echter is door de coronapandemie alleen maar toegenomen. Hoe gaan vakantieparken hier mee om?

Belang luchtkwaliteit

De focus van vakantieparken als Center Parcs, Landal Greenparks, Roompot en Droomparken was bij de exploitatie al meer en meer komen te liggen op de reductie van CO2 en investeringen op het gebied van duurzaamheid. Het verbeteren van de luchtkwaliteit in openbare ruimten zoals zwembaden maar ook in recreatiewoningen hoort daar nu bij. Parken van Center Parcs zijn sinds 2020  Green Key-gecertificeerd. Center Parcs stelt zich bovendien ten doel in 2022 70% minder CO2-uitstoot te realiseren. Ook Landal ziet Green Key-certificering als speerpunt van het beleid.

Anneke Metzger, directeur facilitaire zaken bij Landal GreenParks licht de visie van Landal op duurzaamheid en de aandacht voor luchtkwaliteit in parken toe.

“Op diverse parken zoals Landal ‘t Loo zijn de vakantiewoningen reeds uitgevoerd met digitale toegangscontrole. We hebben bovendien op meerdere parken de ‘groene knop’ waar bij binnenkomst/weggaan alle elektra wordt uitgeschakeld om daarmee energie te besparen. (natuurlijk exclusief de koelkast), In het geval van geurverontreiniging zijn er speciale apparaten die geplaatst worden om de lucht weer te reinigen.”  

Faciliteiten aangepast

Anneke Metzger : “Bij Landal zijn alle faciliteiten aangepast aan de coronarichtlijnen die zorgen voor een veilige omgeving voor gasten en medewerkers. We hebben daarnaast veel vernieuwingen doorgevoerd met het thema ‘contactloos’. Voorbeelden zijn alles wat we aanbieden in de Landal app, Take Away, Quick Check-in zodat het niet meer noodzakelijk is voor de gast om binnen te gaan bij de parkreceptie, Fun & Entertainment concepten zoals Landal Adventure Game en  Landal TV  voor de jonge gasten. Landal GreenParks heeft bovendien in het kader van corona recent de ventilatiesystemen en waterkwaliteit van de zwembaden laten onderzoeken”. 

Frisse lucht 

Het nieuwbouwcomplex Mont Royal in Duitsland (2018), uitgevoerd door Van Wijnen Recreatiebouw, is uitgerust met meerdere innovaties die de gezondheid van het verblijf ondersteunen. Het zijn smart-bungalows te noemen omdat de woningen zich in principe aanpassen aan de lifestyle van de gasten. Opvallend is de koppeling van het afzuigsysteem boven de keramische kookplaat met het open- en dichtdoen van het keukenraam. Deze voorziening zorgt er voor dat frisse lucht door de vakantiewoning getrokken wordt en kookluchtjes snel worden afgevoerd. 

Ook Droomparken geeft de luchtkwaliteit extra aandacht. Ron Moerenhout: “Er is vanwege Covid19 al bijna het gehele jaar een verhoogde aandacht voor ventilatie en luchtkwaliteit. De schoonmaak die verzorgd wordt door Asito ondergaat ook wekelijks wijzigingen. Verder is er een samenwerking met een aantal partijen die zich bezighouden met luchtkwaliteit.”

Organisaties in de hotel- en recreatiesector die op de duurzaamheidsgolf meebewegen, blijken door hun eerdere strategische keuze nu in het voordeel te zijn. Kortom, als richtsnoer voor de hotel- en recreatiebranche kan Green Key-certificering een eerste stap betekenen op de weg naar het verduurzamen van de organisatie, de gebouwen en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Gekeken wordt naar energie- en waterverbruik,  afvalbeheer, schoonmaak en inkoop. Het meten van de luchtkwaliteit in ruimten behoort daar (vooralsnog) niet toe. Wel wordt er gesproken over klimaatbeheersing.

Luchtfiltersystemen

Recent onderzoek onderstreept het grote belang van schone lucht. Slechts 3% van de stof nemen we met het blote oog waar. De resterende 97% is 0,3 micron tot 0,1 micron en niet zichtbaar.

Schone gefilterde lucht is jarenlang geen item geweest voor reclame en marketing. Maar dat ligt nu als gevolg van de coronacrisis anders. Een schoon gefilterd binnenklimaat wordt namelijk belangrijk gevonden. Het is een aspect van een duurzame leefomgeving.

In deze tijden van Corona staat luchtreiniging volop in de belangstelling vanwege het voorkomen van besmettingen. Er zijn echter meer voordelen, die ook op de lange termijn doorwerken in de exploitatie van je bedrijf. Zo blijkt dat mensen zich in schone lucht prettiger voelen en minder snel ziek worden. Ook het voorkomen van vervelende geurtjes zorgt voor een belangrijke meerwaarde.

Seijsener: ‘Ga maar genieten!’ 

Dat is hèt credo waar het bij Seijsener techniek allemaal om draait. Zorgen dat opdrachtgevers, afnemers en eindgebruikers meer gaan genieten door de modernste techniek. Omdat alles zoveel gemakkelijker gaat, veiliger is, ze meer tijd over houden, besparen op kosten en weten dat alles tot in de puntjes geregeld is. En jarenlang. Dat is Seijsener techniek. De aanbieder van de hoogste kwaliteit infrastructuur, technische producten, diensten, adviezen, innovaties en nu ook software. Of u nu een grote onderneming heeft of een kleiner familiebedrijf: Ga maar genieten!

www.seijsener.nl 

Technologie zorgt voor steeds meer nieuwe mogelijkheden en oplossingen in de recreatiesector. Nieuwe techniek zorgt o.a. voor tijd- en kostenbesparende maatregelen en het veraangenamen van de verblijfsbeleving. We gingen in gesprek met drie specialisten op het gebied van techniek in de recreatiesector om nieuwe kansen te inventariseren.

Bas Durieux, directeur van Seijsener recreatietechniek; “Nieuwe techniek zorgt dat gasten zorgelozer kunnen genieten.”

Michel Kok, directeur van CAT Control Systems: “Als specialist in toegangssystemen hebben wij baat bij een soepele koppeling met producten en systemen van andere leveranciers.”

René Nederhoed, directeur van I.C.Y.: “De gast krijgt de regie in handen, terwijl de ondernemer grip op zijn bedrijf wil houden.”

Er is bij de drie technische toeleveranciers consensus over een aantal ingrijpende ontwikkelingen binnen de recreatietechniek:  

Investeringen in nieuwe techniek door recreatiebedrijven zijn vooral bedoeld om kosten te besparen

Nieuwe techniek maakt veel meer meetbaar waardoor je meer grip krijgt op je bedrijfsvoering

Duurzaamheid wordt steeds belangrijker – en dat zie je ook terug in nieuwe ontwikkelingen

Bij het automatiseren van processen speelt ook de verbetering van gastbeleving een belangrijke rol

De motivatie voor een investering in nieuwe techniek

Durieux (Seijsener): “Ik denk dat kostenbesparing altijd een rol speelt bij investeringen. De meeste investeringen doe je toch om,- of omzet te verhogen,- of kosten te besparen. Natuurlijk zijn investeringen er ook om de beleving te vergroten, of de kwaliteit te verbeteren, maar uiteindelijk resulteren die ook weer in omzetverhoging,- of besparing. Tevens hebben we vandaag de dag ook te maken met verduurzaming. Bij nieuwe locaties (nieuwe parken), krijg je vaak geen gasaansluiting meer, dan moet je anders denken en investeringen doen, die je voorheen wellicht niet had gedaan. Vroeger was een elektrakast gewoon een elektrakast, nu wordt er vaak ook gekeken of de kast recyclebaar is. Soms kun je zelfs producten uit afval maken, zo maken wij tegenwoordig ook verlichtingsarmaturen uit waterplanten.”

Nederhoed (I.C.Y.): “Duurzaamheid, rendement en gastbeleving gaan hand in hand in onze beleving. In de branche is het optimaal faciliteren van de gasten steeds belangrijker aan het worden. Uiteraard niet zonder reden. De consument is een steeds hoger comfortniveau gewend en wenst dit tijdens zijn vakantieverblijf ook. Hierdoor wordt de gast steeds veeleisender. Denk bijv. aan privé sanitair op de camping en sauna en zwembad in of bij de bungalows. Als gevolg hiervan staat het rendement voor de onderneming onder druk en dienen er maatregelen genomen te worden die het rendement voor de onderneming op niveau houden.

Daarnaast zorgen deze maatregelen, zoals de implementatie van energiemanagement systemen, ervoor dat aan duurzaamheidsdoelstellingen kan worden voldaan.”

Kok (CAT Control): “Gastheerschap en klantbeleving is het belangrijkst, maar een ander groot voordeel is kostenbesparing. Er hoeft geen geld meer te stromen naar het produceren van papieren kaartjes en mankracht die daarvoor nodig is. De receptie of de beheerder doen wat ze moeten doen, gasten ontvangen en ze helpen als daar behoefte aan is.

Als ik terugkom op de gastbeleving dan moet ik ook de CAT Card noemen, waar we jaren terug mee begonnen zijn. CAT Card is een intelligente kaart, waarmee je zowel saldo op kan zetten als toegang verkrijgen tot delen van het terrein. Een recreatieterrein kan met de kaart geheel cashless worden. Mensen krijgen één kaartje of een polsbandje waar ze alles mee kunnen doen op het terrein. Ze kunnen bijvoorbeeld de douche aansturen, toegang tot het zwembad krijgen, lockers openen of aan de bar betalen, gedurende hun verblijf.”

Systemen werken steeds meer samen

Recreatiebedrijven werken al jaren met een grote diversiteit aan systemen op hun bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan het reserveringssysteem, het marketing- of crm systeem, een kassasysteem of een systeem met keycards om de deuren te openen. Deze systemen lopen inmiddels steeds meer in elkaar over, of zijn geïntegreerd in één systeem. In opkomst is ‘The Internet of Things’ (IoT) waarbij je nog meer activiteiten en meetpunten kunt koppelen aan de huidige systemen (zie kader). Ook de mobiele telefoon (apps) van de gast speelt een steeds belangrijker rol in het totaalsysteem.

Nederhoed is overtuigd van de IoT technologie, want als we hem vragen of hij inspeelt op deze trend, dan antwoord hij: “Wij spelen er niet op in, ‘the internet of things’ zit in onze genen! Onze systemen zijn er op gebaseerd steeds meer grip te krijgen op processen en apparatuur zonder noodzakelijke tussenkomst van mensen. 

De gast hoeft niet meer een storing aan de verwarming door te geven bij de receptie en de technische dienst hoeft niet meer langs te komen om te constateren wat er stuk is. Al die informatie is al automatisch beschikbaar bij de technische dienst en problemen kunnen door hen verholpen worden veelal voordat de gast merkt dat er iets niet werkt. Gasten verwachten een steeds hoger comfortniveau en daar dragen dit soort systemen nadrukkelijk aan bij.

Voor de recreatieondernemer is het belangrijk van deze ontwikkelingen op de hoogte te blijven en hierin te investeren. Veelal werken dit soort systemen sterk rendement verhogend als we alleen al kijken naar tijdsbesparing voor technische dienst of externe installateur.”

Ook Bas Durieux ziet de relevantie van IoT ontwikkelingen en speelt daar op in: “Ik denk dat de IoT technologie voor een recreatiepark veel mogelijkheden kan bieden. Als voorbeeld heb ik wel eens een sanitair gebouw gebruikt, wat ‘online’ is. Waarbij je kan meten hoeveel mensen er in en eruit gaan; hoe vaak faciliteiten gebruikt zijn; wat de luchtkwaliteit is; – en hoe vaak het gebouw gebruikt wordt. Als je die gegevens verzameld en analyseert, zou je best is tot interessante conclusies kunnen komen. Dat schoonmaken bijvoorbeeld juist op andere tijden nodig is. juist minder vaak, of vaker. Maar ook of je een tekort, of juist te veel sanitaire voorzieningen hebt. Misschien kan je de routing op het park veranderen, zodat je meer spreiding krijgt in de verschillende gebouwen. 

Internet of Things
(gebaseerd op Wikipedia)

‘Slimme objecten’ spelen een sleutelrol in het Internet of Things (IoT). Met gebruik van sensors kunnen deze hun omgeving in zich opnemen, en via ingebedde netwerktechnologie kunnen ze met elkaar communiceren, internetdiensten gebruiken en met mensen interageren. In de huidige betekenis refereert de term internet der dingen dus aan ‘dingen’ die zelf computers zijn, en via internet zaken monitoren en regelen. Naar verwachting zal het aantal producten waar IoT technologie in is verwerkt de komende jaren zeer sterk toenemen. 

I.C.Y.: ‘Kwaliteit en duurzaamheid zijn ons streven.’

I.C.Y. is een sterk innovatief bedrijf dat voor haar klanten totaaloplossingen (software en hardware) ontwikkelt die gericht zijn op procesverbetering en energiebesparing. Veel van onze producten zijn Cloud georiënteerd waarmee een hoge mate van betrouwbaarheid en flexibiliteit wordt gerealiseerd.

Uitgangspunt voor al onze producten is een ‘plug and play’-filosofie en een hoge ‘Return On Investment’. Wij combineren een zo laag mogelijke investering met een kwalitatief hoogstaand product dat lang meegaat.

www.icy.nl 

Ons AanUit.net systeem, dat we al ruim vijf jaar voeren, valt ook onder internet of things. Het aan- en uitzetten van voorzieningen, via telefoon, tablet of een boekingsautomaat, gebeurt allemaal online. Zo hebben we camperparken uitgevoerd die helemaal “online” zelfstandig opereren.”

CAT Control heeft als specialist in toegangssystemen ook belang bij een goede koppeling met andere systemen. Michel Kok vindt het niet nodig dat elk bedrijf zich op een totaalsysteem gaat storten: “Wij zijn van mening; schoenmaker, blijf bij je leest. Wij zijn een specialist in toegangsautomatisering, wij maken geen kassasystemen of reserveringsystemen, maar verzorgen wel hele mooie koppelingen. We hebben hele duidelijke scheidslijnen. Wie is verantwoordelijk voor welk onderdeel. Breng je alles onder bij één grote leverancier dan kan de klant, als hij niet tevreden is, niet makkelijk overstappen. Een vrij toegankelijk basissysteem waarbij ondernemers de keuze in leveranciers behouden voor elk onderdeel, zorgt uiteindelijk voor een hogere kwaliteit. Je kunt geen specialist zijn op alle gebieden. Ik geloof veel meer in goede samenwerkingen, goeie koppelingen maken en ieder is verantwoordelijk voor het deel dat hij/zij doet.”

Overigens zijn alle drie de techniekspecialisten het er over eens dat een goede koppeling van systemen in deze tijden cruciaal is geworden. Dat verloopt in Nederland, waar de markt vrij compact is, over het algemeen uitstekend. Nederhoed: “Die samenwerking is dan ook in ieders belang. Immers, wanneer ik niet meewerk aan de koppeling dan is de kans groot dat ik ook mijn product niet verkoop. Daarnaast zijn er tegenwoordig met de moderne technieken gestandaardiseerde en transparante koppelingen tussen systemen mogelijk bijv. middels koppelingen op Cloud niveau.”

Andere techniektrends die nog worden benoemd:

De trend zet door dat mensen steeds vaker ‘last minute’ en ad hoc een boeking maken. Dat is een hele uitdaging voor de recreatieondernemer, die geen helder beeld meer heeft ten aanzien van toekomstige bezetting en omzet. (I.C.Y.)

Er komen steeds meer elektrische voertuigen op de weg. Dit heeft eigenlijk alles te maken met het beleid wat de overheid voert. De bijtelling van auto’s (de kosten die je privé betaald voor een zakelijke auto) worden steeds meer aangescherpt, daardoor kiezen steeds meer (zakelijke) rijders voor een elektrische auto. Het opladen van de auto’s speelt ook op de camping, of het recreatiepark, een belangrijke rol. Een auto snel volladen is bijna onmogelijk, ik lees wel eens dat aanbieders beweren dat je met een laadpaal binnen 2,5 uur een elektrische auto vollaad. Maar dat is niet realistisch en zelfs onmogelijk. Zelf rijdt ik elektrisch en met een accupakket van 95KwH en een omvormer die maximaal 11KwH kan laden, kan iedereen uitrekenen, dan dat op wisselstroom toch echt minimaal 8 uur in beslag gaat nemen. De auto bepaalt ook hoeveel er geladen kan worden in samenspraak met de laadpaal, maar de omvormer in de auto (de acculader) is leidend. Die kunnen vaak niet meer aan dan 11KwH laden per uur. De vraag is ook of je wel 11 KwH wil gaan leveren, want als er 10 auto’s tegelijkertijd staan te laden blijft er niets over voor de camping. Belangrijk is dan ook dat er loadballancing wordt toegepast. De camping, of het recreatiepark krijgt voorrang op de auto’s. Als het wat later op de avond is en het park vraagt niet zo veel vermogen meer, dan kan er wat meer stroom naar de auto’s. Elke investering moet in mijn ogen terug worden verdiend, bij een laadpaal, is dat bij “de verkoop” van ongeveer 10.000 KwH. (Seijsener)

CAT Control systems: ‘Maatwerk toegangstechnieken’

Wij produceren toegangscontrolesystemen op basis van de specificaties die klanten ons geven. De naam zegt het eigenlijk al, C.A.T. Control Systems staat voor Customized Access Technology. We helpen klanten in de recreatiebranche, zoals camping-, bungalow- en camperparken, recreatieparken en jachthavens. Daarnaast ontwikkelen en installeren we automatiseringssystemen voor milieustraten en hebben we betaald parkeersystemen voor elk terrein.

Nu is elke klant anders en daarom is het zo mooi dat we zelf onze producten vanuit huis ontwikkelen en een ideale combinatie van deze middelen kunnen bedenken. Nu is kentekenherkenning heel populair aan het worden, maar ik kan me ook voorstellen dat een beheerder kiest voor een combinatie met een intelligente chipkaart, zoals CAT Card of onze app waarmee je toegang tot het terrein krijgt met gebruik van je smartphone. 

www.catcontrolsystems.nl 

Hoe zorg je er voor dat de inzet van techniek de gastbeleving niet te onpersoonlijk maakt? 

Durieux: “Dat is inderdaad dé grote uitdaging. Ik denk dat dit vooral aan de ondernemer zelf is. Zorgen dat het persoonlijke contact blijft. Online inchecken bijvoorbeeld, het klinkt onpersoonlijk, maar je kan het ook persoonlijk maken. Nu staat er vaak iemand achter een receptie, met in het hoogseizoen een rij voor die receptie. Op het moment dat je mensen zelf laat inchecken en de mensen van de receptie daar “tussendoor” laat lopen om mensen te woord te staan en eventueel te helpen bij het inchecken, dan blijft het persoonlijk. Het voordeel is dat zo iemand dan drie mensen tegelijkertijd kan helpen en deze niet meer staan te wachten. Zodra iemand voor de slagboom staat, of een accommodatie betreed, weet je dat middels de slimme software en kun je een bezoek inplannen.”

Nederhoed: “Techniek kan nooit de rol van een gastheer of gastvrouw overnemen. Die rol blijft in mijn ogen bestaan. Alleen zorgt de moderne techniek ervoor dat deze rol verschuift naar een ander niveau. 

Een voorbeeld: Vroeger, en nu nog heel vaak, wordt de gast welkom geheten bij de receptie en krijgt uitleg en een informatiepakket en de sleutel en er wordt hem buitengewoon vriendelijk een aangenaam verblijf gewenst. Dat is een prima rol voor een gastheer of gastvrouw.

Nu gaat het steeds vaker zo zijn dat de gast rechtstreeks naar de accommodatie gaat omdat hij de toegangsinformatie al heeft.  De gast hoeft niet te wachten bij de receptie na een lange rit met jengelende kinderen, maar kan meteen de kinderen laten spelen en zelf uitpakken en nestelen. Enige tijd later, misschien een kwartier of zelfs enkele uren komt de gastheer of gastvrouw bij hem langs om te vragen of alles naar wens is en of er nog vragen zijn.

Technisch was alles al in het verleden al perfect in orde, maar de gastbeleving wordt extra positief door deze persoonlijke aandacht.”

Kok: “Tegenwoordig hebben heel veel recreatiebedrijven hun eigen app om de gast een persoonlijke beleving op het terrein te geven. Om te voorkomen dat je voor elk onderdeel op je terrein een andere app nodig hebt, maken wij koppelingen binnen de app die de klant toch al heeft. Dat zorgt ook weer voor een gastvrije, persoonlijke bediening.”

Concrete productontwikkelingen binnen jullie assortiment

Michel Kok van CAT Control systems: “Het belangrijkste product wat wij in ons aanbod hebben en nu echt een vlucht neemt is kentekenherkenning. We hebben kentekenherkenning al veel langer in huis, maar met de steeds slimmere software en de technieken en systemen die wij ervoor gebruiken wordt het niet alleen steeds veiliger, maar ook het gemak voor de gast wordt groter. Je komt aanrijden en je hoeft geen kaartje meer aan te bieden, de slagboom gaat open, zodra de zuil het kenteken herkent.”

Rene Nederhoed van I.C.Y.: “Al wat langer geleden hebben wij een innovatief systeem geïntroduceerd voor het energiemanagement op een camping. Doordat de kampeermiddelen steeds luxer worden en meer energie vragen ontstaan er problemen op campings om aan deze vraag te kunnen voldoen. Daarnaast nemen de kosten van het energieverbruik hand over hand toe, waarbij het voor de campingeigenaar noodzakelijk is geworden deze kosten aan de gast door te berekenen.

Ons systeem creëert die mogelijkheden en lost deze problemen met innovatieve technieken op, waardoor het rendement voor de camping verbetert en de gast maximaal gefaciliteerd kan worden.

Daarnaast hebben wij afgelopen jaar een product geïntroduceerd waarmee warmtepompen kunnen worden gekoppeld aan het boekingssysteem. Hierdoor zorgen we ervoor dat de gast het comfortabel warm (of koel) heeft, maar dat bij geen bezetting de warmtepomp niet aan blijft staan. Resultaat: maximaal comfort voor de gast en maximaal rendement voor de onderneming. Zeer belangrijk in het kader van duurzaamheid en energiebesparing.”

Bas Durieux van Seijsener: “Wij hebben het afgelopen jaar veel systemen ontwikkeld, compleet nieuwe systemen, zoals een nieuw toegangssysteem, wat met barcode, smartcard, QR code of kentekenherkenning kan functioneren, of zelfs een combinatie daarvan. Een compleet nieuwe boekingsautomaat voor camperterreinen en jachthavens. Waarbij je kan reserveren (onderweg), kan boeken, kan betalen, maar ook alle faciliteiten kan bedienen, of via de automaat, of via je Smartphone. Eveneens kan de software hiervan gebruikt worden als incheckterminal.  Een energie monitoring systeem, wat weer samen kan werken met de automaat, of je telefoon. Al deze systemen zijn geschikt om een receptie loze incheck te realiseren, maar geven ook inzicht (monitoring) en kunnen uiteindelijk leiden tot kostenbesparing op het park.”

Het Themajaar ‘Ode aan het Nederlandse Landschap’ werd in oktober officieel gelanceerd. Het NBTC werkt hierin samen met zeven partijen: Achterhoek, Flevoland, Friesland, de Hollandse Waterlinies, Limburg, de Nationale Parken en Noord-Holland.

Ode aan het Landschap is de eerste in een nieuwe opzet van de themajaren zoals die al langer worden georganiseerd door het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC), in samenwerking met meerdere, wisselende, partners. Was tot nu toe vooral het doel het aantrekken en spreiden van zoveel mogelijk (inter)nationale toeristen, vanaf volgend jaar ligt de nadruk van de themajaren, naast spreiding van bezoek, op een maatschappelijke opgave – in 2021 meer kennis, aandacht en waardering genereren voor het Nederlandse landschap.

Landschapsbeleving staat centraal

Tijdens de openingspresentatie werd duidelijk waarop de focus wordt gelegd. Dat is de rol die het landschap heeft gespeeld in de geschiedenis van Nederland en de manier waarop de Nederlanders in de loop van de historie het landschap naar hun hand hebben gezet. Het gaat in de presentaties vooral om natuurbeleving in het landschap; maar ook in musea. Anja Brands van de Nationale Parken legt uit waarom het Nederlandse Landschap kansen biedt om Nederland internationaal te profileren: “De variatie in landschappen op zo’n klein stukje grond is in Nederland ongekend. Niet alleen de kust- en landlocaties zijn totaal verschillend. In Nederland heeft de mens ook veel invloed gehad op het landschap. Denk bijvoorbeeld maar een de polders die door mensenhanden zijn gecreëerd.” Andere partners noemen ook nog de rol van het water die het Nederlandse landschap haar karakter heeft gegeven zoals De Maas in Limburg, de lange kustlijn van Noord-Holland of de strijd tegen het water in Friesland.

Kunst, musea en landschappen krijgen volop aandacht

Elke partner van het themajaar heeft plannen klaarliggen om het themajaar vorm te geven. Vooral landschappen, musea en kunstenaars krijgen daarin een centrale rol. Het activiteitenprogramma wordt gedomineerd door exposities, kunstprojecten en excursies. Commerciële partijen zijn niet direct betrokken bij het themajaar. In een eerder interview gaf het NBTC al aan: “Organisaties die geen partner zijn, kunnen het thema wel omarmen. Bij voorgaande themajaren zagen we dat veel ondernemers inspelen op het thema. Restaurants die themamenu’s aanbieden of winkeliers die een speciale actie hebben gelieerd aan het thema. Dit moedigen we alleen maar aan.”

Een overzicht van activiteiten door de deelnemende partners…

De Achterhoek

De Achterhoek kent een grote diversiteit aan landschappen op een relatief klein oppervlak. Meanderende beken en rivieren, veenmoerrassen, een afwisselend heuvellandschap, een grote diversiteit aan bosgebieden en uiteenlopende natuurgebieden geven de streek een bijzonder karakter. Het samenspel tussen mens en natuur ziet de bezoeker overal terug en het vertelt de verhalen over het leven van toen en nu. Het landschap laat zich omschrijven als een coulisselandschap, met ‘na elke bocht een nieuw decor’.

*Op meerdere locaties worden door street-art-kunstenaars werk aangebracht op in het oog springende agrarische locaties, onder meer op grote silo’s: de Silo-Art-Tour belooft een uitzonderlijke route te worden.

*De internationale kunstroute IJsselbiënnale verbindt tussen 18 juni en 19 september 26 kunstenaars uit binnen- en buitenland langs de rivier vanaf Doesburg, via Zutphen naar Zwolle. Zij laten zich inspireren door één thema: de impact van klimaatverandering op het landschap.

Flevoland

*Flevoland bezit een opmerkelijke collectie landschapskunstwerken, waaronder Observatorium van Robert Morris, De Groene Kathedraal van Marinus Boezem en Riff, PD#18245 van Bob Gramsma. Het nieuwe boek Land Art Live, De Flevoland Collectie verbindt ze voor de eerste keer.

*Tussen 20 juni en 19 september organiseert Schokland een groot cultureel seizoen onder de titel ‘Zomer op Schokland’ met als thema’s poëzie en een internationale kunstroute.

Friesland

*De Waddenzee (UNESCO Werelderfgoed)is in september 2021 de achtergrond van de Peter Grimes, operaspektakel op het wad. Achter de dijk bij Paesens-Moddergat spelen 150 figuranten, acteurs en zangers het verhaal van visser Peter Grimes. Een zinderende opera met een waanzinnig decor toont het leven in een kleine vissersgemeenschap. >>

*In het Noorden van Friesland en op Terschelling zijn de enige twee Dark Sky Parken in Nederland te vinden. Gebieden waar lichtvervuiling tot een minimum wordt beperkt. Deze natuurgebieden zijn door de International Dark Sky Association officieel aangewezen als Dark Sky Park. Om de nevel van de Melkweg te zien (of zelfs het Noorderlicht) organiseert de provincie Friesland in 2021 een heel scala aan bijzondere activiteiten.

Hollandse Waterlinies

*Nog nooit eerder vertoond: We sluiten de Linies. In de avond en nacht van 10-11 september wordt, samen met de waterschappen en Rijkswaterstaat, de werking en betekenis van heel veel waterwerken over de totale lengte van de Hollandse Waterlinies getoond. Met vertellers en lichtprojecties komt het verhaal van het water in het verleden en de toekomst tot leven. Op veel van de bijna 100 forten is dat hele weekend een publieksprogramma waarin ook het geheim van het water en de waterwerken centraal staat.

*Diverse fortensafari’s staan op het programma waarbij de boswachter de bezoekers meeneemt op ontdekkingstocht langs bijzondere flora en fauna op en om de forten. De 19de -eeuwse forten waren jarenlang afgesloten en verscholen eilandjes waardoor er lokaal een grote biodiversiteit in flora en fauna is ontstaan.

Limburg

*In de tentoonstelling Machtige Maas laat Servé Hermans, artistiek leider van Toneelgroep Maastricht en curator van de tentoonstelling, vier gezichten zien van de rivier: muze, monster, moordenaar en moeder. Een romantisch gezicht, ‘muze’, met prachtige geschilderde landschappen. Het gezicht van de overstromingen, ‘monster’, waarin bezoekers een ondergelopen Limburg binnenwandelen. De Maas als ‘moordenaar’, met aandacht voor vervuiling en ronddrijvend plastic. En ‘Moeder Maas’, omdat de Maas ook beschermt en bewaart.

*De zuidelijke provincie organiseert twee dagen (27-28 maart) een grote Maas-clean up: met 5.000 vrijwilligers wordt al het zwerfafval in en rond de rivier opgeruimd.

*Een groep kunstenaars, componisten en regisseurs werken in Itteren samen aan de Grensmaasopera: een enorm luchtspektakel met de werkhaven, de verwerkingsinstallaties en de imposante depots van zand en grind als decor.

Nationale Parken

De Nationale Parken zijn ‘de Rembrandts van de Nederlandse natuur’- maar veel te weinig Nederlanders kennen ze. Er zijn er 21, verdeeld over het hele land, en in 2021 worden er vijf in de spotlight gezet: Waddenzee Unesco Werelderfgoed, Nationaal Park NLDelta, Nationaal Park Nieuw Land, Nationaal Park Oosterschelde en Nationaal Park Sallandse Heuvelrug. Het hele jaar door vinden daar bijzondere excursies en belevenistochten plaats. >>

*Meesterwerk Nederlands landschap neemt de bezoeker mee naar zes Nationale Parken waar natuurlijke karakteristieken van het deltalandschap nog goed te zien zijn, én waar de mens de natuur helpt om weer ruimte in te nemen. In Kasteel Groeneveld (NP Utrechtse Heuvelrug) is de centrale tentoonstelling waar werk van hedendaagse landschapsfotografen wordt tentoongesteld. In zes Nationale Parken zijn daarnaast tentoonstellingen te zien met telkens één iconisch kunstwerk in de hoofdrol, waarbij de bezoeker het landschap met behulp van een app kan verkennen. Ook vinden op deze plekken speciale excursies, debatten en muziek- en kunstactiviteiten plaats.

Noord-Holland

*Genootschap van 21 fluisterende molens: Nog steeds staan 160 historische molens verspreid over het Noord-Hollandse landschap. De komst van de molens zijn onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling ván dat landschap. In 2021 gaan 21 molens fluisteren, iedere molen vertelt zijn eigen verhaal over het veranderende landschap waar hij in staat. Over persoonlijke geschiedenissen en grote transformaties. Eind maart is het startritueel; de molens zijn verlicht en brengen een speciale muzikale ode

*Door het Oog van de Meester: In 1980 begon Ruud van de Wint (1952-1980) het Kunstpark de Nollen, schilderingen, beelden en bouwsels in samenhang met het duinlandschap. Een ‘landschap van de verbeelding’, dat de blik op de werkelijkheid scherpt. Wat begon als een artistiek experiment in een verwaarloosd binnenduingebiedje, groeide uit tot een ‘totaalkunstwerk’. In 2021 is, naast een bezoek aan het gerestaureerde Kunstpark de Nollen, een overzichtstentoonstelling te zien van zijn werk en leven in het Alkmaars Museum, en een verhalende route over Van de Wint’s kunstwerken in het Noord-Hollandse landschap. <

Meer informatie: www.nbtc.nl 

Water is een basisvoorziening voor elk recreatiebedrijf. Het is zo natuurlijk dat er weinig wordt nagedacht over een efficiënt beheer. De behoefte is er wel maar oplossing nog niet bekend. “Dat is een gemiste kans”, denkt Arjan Hilbers, projectadviseur van Schell – toeleverancier van kranen aan de installatiebranche. “Dankzij onze watermanagementsysteem hebben wij veel data over watergebruik gegenereerd. Dat levert inzichten in een efficiënter beheer en onderhoud van het waterverbruik op een recreatiebedrijf.”

Water als groeiende kostenpost

Water lijkt wellicht een relatief kleine kostenpost op je recreatiebedrijf. Er wordt echter steeds meer water gebruikt, en dat vraagt om investeringen van waterbedrijven. Die worden weer doorberekend aan de klant. Waterbedrijf Vitens houdt er rekening mee dat er in 2050 zo’n 30% meer water wordt gebruikt door Nederlanders en wil de extra kosten vooral gaan neerleggen bij de grootverbruikers.

Hoeveel aansluitingen heb jij op je camping of vakantiepark?

Schell plaatste recent enkele watermanagementsystemen op recreatieparken, industrie, Sauna’s etc.  in zowel Nederland, België en Duitsland.

Welke resultaten leverde dat op qua kennis over het waterverbruik? 

Hilbers: “Het belangrijkste resultaat is de verbeterde waterkwaliteit die met minimale middelen is bereikt. Geen handmatige spoelingen meer en vrijwel geen administratie meer. Bij gebruik van een wastafelkraan wordt aanwezigheid van de handen gezien en gaat de kraan aan en schakelt weer uit wanneer de handen buiten bereik zijn. Daarnaast worden hygiëne spoelingen exact ingesteld naar behoefte van het tappunt. Dus nooit te veel en niet te weinig. Wij zeggen altijd ‘Het verbruik van water moet ook het gebruik van water zijn’

Meer aandacht voor hygiëne en veiligheid

De coronacrisis heeft (opnieuw) gezorgd voor een grotere focus van de gasten op hygiëne van de sanitaire voorzieningen. De seizoensgebonden exploitatie van campings en vakantieparken vroeg altijd al om aandacht voor het ontstaan van legionella in de waterleiding. Nu komt daar ook nog het besmettingsrisico van corona bij. Gasten willen het liefst zo min mogelijk kranen aanraken en contactloze oplossingen.

Allereerst gaat Hilbers in op het probleem van legionellabesmetting: “Dankzij ons watermanagementsysteem kun je bijvoorbeeld zien welke kranen weinig gebruikt worden. Juist in die kranen is het risico op een legionellabesmetting hoger. Wij hebben een systeem ontwikkeld waarbij je kranen op afstand kunt bedienen. Het doorspoelen van de leidingen doe je het liefst op een moment dat er geen mensen in de sanitaire voorzieningen verblijven. Met onze systemen kun je op afstand, via je mobiele telefoon of tablet een doorspoelsessie in werking zetten. Daarvoor hoef je dan ‘s nachts niet eens je bed uit.”

Welke keuzes hebben recreatiebedrijven bij contactloze kranen? 

Hilbers: “Schell maakt een compleet programma kranen, dus voor ieder tappunt een oplossing. Denk hierbij aan diverse modellen wastafels, douches, toiletten maar ook urinoirs en uitstortgootstenen. Volledig instelbaar voor gebruik maar ook als deze niet gebruikt worden. Optimaal geautomatiseerd beheer betekent weinig kosten voor exploitatie en water.  Nog niet te spreken over het verwarmen van water.   

Glamping en gemak

Zijn er nog campings die douchemuntjes gebruiken? Veel camping zijn de richting op gegaan van het bieden van zoveel mogelijk comfort en gemak. Zeker de bedrijven die zich profileren als Glamping. Een muntje kopen bij de receptie voor 5 minuten douchen past niet meer bij een gastvrije ontvangst: “Ik denk dat recreatiebedrijven op zoek moeten naar andere manieren om het watergebruik terug te dringen, bijvoorbeeld door mensen bewust te maken van hun verbruik.”

Water en in je duurzame aanbod

Steeds meer bedrijven willen in aanmerking komen voor het Greenkey label; keurmerk voor een duurzame bedrijfsvoering. Daar hoort ook het voorkomen van onnodige verspilling van water bij. Steeds vaker wordt in de zomerperiode een oproep gedaan door waterbedrijven om zuinig om te springen met  drinkwater. Dus; waterbesparende douchekoppen en andere maatregelen om het watergebruik te beperken. 

Welke waterbesparende technieken worden gebruikt in jullie kranen? 

Hilbers: “Naast de al eerder genoemde voorbeelden zijn de wastafelkranen uitgerust met speciale perlators die een minimum hoeveelheid water aan verbruiken. Tevens wordt de mogelijkheid geboden om kranen een maximale activatietijd mee te geven. Na deze tijdsduur gaat de kraan vanzelf weer uit. Aan de ene kant geef je de gebruiker de gelegenheid de douche te gebruiken zoals hij dat zelf wenst en aan de andere kant stuur je het gebruikt en wordt men bewust van het onnodige verspillen van water.”

Watermanagementsysteem

Het intelligente SCHELL watermanagement-systeem SWS werd door de SCHELL experts in hygiëne speciaal ontwikkeld voor openbare sanitaire ruimtes. Het helpt de exploitant van het gebouw bij het behoud van de drinkwaterkwaliteit, beschermt tegen schade door lekken, documenteert gebruiksparameters van de drinkwaterinstallatie en draagt bij tot een rendabel gebruik. De koppeling, sturing en controle van alle elektronische kranen en temperatuursensoren gebeuren via de centrale watermanagementserver – voor alle belangrijke kranen in de openbare sanitaire ruimtes: wastafelkranen en douchekranen, wc- en urinoir-kranen evenals lekkagebeschermings-ventielen.

Voor meer informatie: 

De firma Hamers en Kesber is de vertegenwoordiger van SCHELL in Nederland. Het aanbod is terug te vinden op hun website: www.hamersenkesber.nl

HOENDERLOO – Op donderdag 8 en vrijdag 9 oktober vond Glampspiration No3 plaats bij Glamp Outdoor Camp te Hoenderloo. Hier werden tal van overnachtings-, caterings-, sanitaire- en hospitality-concepten gepresenteerd. Uniek was ook de locatie van deze editie; de glamping van Glamp Outdoor Camp. In de zomer van 2020 pas ontstaan door een samenwerking tussen Campsolutions en Bungalowpark Hoenderloo als pop-up concept en wat nu permanente plannen heeft plus zelfs uitgebreid wordt qua aanbod en zelfs locaties.

Glampspiration No3 laat werkelijk slaap- en hospitality structuren opgaan in de unieke Veluwse natuur bij Glamping locatie Glamp Outdoor Camp te Hoenderloo, waar onder andere luxe Glamping accommodaties en faciliteiten al in gebruik zijn. Neem Glampingstructures. Zij ontwerpen, produceren en verkopen duurzame Glamping structuren. Naast de bekende safaritent, onderscheiden zij zich van de rest door bijzondere concepten en bieden ze winterproof structuren aan. Mede door de samenwerking met deze partij kan Glamp Outdoor Camp ook komende winter mogelijkheden bieden voor zijn gasten.

De wereld van Glamping, een trend wat afgelopen zomer nog belangrijker is geworden. De consument zoekt luxe, maar op een rustige, ietswat back to basic, plek om er tussen uit te gaan in eigen land. In Hoenderloo werd in die periode Glamp Outdoor Camp geopend, ontstaan door een samenwerking tussen Campsolutions en Bungalowpark Hoenderloo. ‘Omdat de evenementen branche ineens op zijn gat lag vanwege COVID-19 ontstond het idee om met het grond wat wij ter beschikking hadden voor de uitbreiding van ons bungalowpark, een tijdelijke Glamping op te zetten met de tenten die Campsolutions normaliter voor evenementen zou gebruiken’, vertelt eigenaar Danny Paerl. 

In het gesprek met Danny wordt er ook gesproken over de toekomstplannen met het, in eerste instantie, tijdelijke Glamping Camp wat nu zeker permanent zal blijven. ‘We zijn onder andere bezig met nieuwere, bijzondere, Glamping accommodaties en een heel nieuw -Blend in Hotel- concept wat hier verderop op het terrein geopend zal worden medio maart/april 2021’, laat hij weten. 

Benieuwd naar bovengenoemde plannen en actergrond informatie over de realisatie hiervan? Lees ons uitgebreide artikel in Recreatief totaal editie 6 – verschijning December 2020. 

HARDENBERG – De aankomende editie van Recreatie Vakbeurs die gepland stond op 20, 21 en 22 januari 2021 in Evenementenhal Hardenberg wordt verplaatst naar 16, 17 en 18 november 2021. Eerder werd de enige vakbeurs voor de gehele recreatiebranche in de Benelux al verplaatst van 17, 18 en 19 november 2020 naar januari 2021. “Wij merkten in de afgelopen weken dat steeds meer exposanten zich zorgen maakten over hun deelname vanwege de corona-ontwikkelingen. Het is een flinke teleurstelling, maar het is op dit moment de enige juiste beslissing. Wij hopen op het begrip van alle betrokkenen”, zegt Roos op’t Holt namens Recreatie Vakbeurs.

Volgens de organisatie was het niet mogelijk om de beurs opnieuw enkele maanden op te schuiven, omdat het recreatieseizoen dan alweer volop draait. Daarom is gekozen om Recreatie Vakbeurs door te schuiven naar 16, 17 en 18 november 2021. Op’t Holt: “Wij weten hoe iedereen naar de beurs heeft uitgekeken. In de afgelopen maanden voelden wij een enorme betrokkenheid van onze exposanten en bezoekers. Dat heeft ons heel erg goed gedaan en dat siert ook de recreatiesector. Dit zijn uitzonderlijke tijden en wij moeten meedenken met de sector. Recreatie Vakbeurs is al jarenlang een begrip voor duizenden professionals. Dat behouden we alleen door samen met onze exposanten en partners een kwalitatieve beurs neer te zetten. We waren nu op het punt waarop de sector ons vroeg een knoop door te hakken. Inventarisatie onder de huidige exposanten leert ons dat, op een enkeling na, de wens is dat we verplaatsen naar november 2021.”

In de komende periode neemt de organisatie contact op met alle exposanten en betrokken partijen en gaat er alles aan doen om de verplaatsing zo soepel mogelijk te laten verlopen. “Het is nu de rug rechten en uitkijken naar november 2021. De plannen voor deze editie zetten we niet in de ijskast, maar nemen we mee naar volgend jaar. Sterker nog: deze plannen gaan we verder ontwikkelen door de extra tijd die we nu noodgedwongen krijgen. Wij gaan samen voor wederom een succesvolle editie in 2021 waar de recreatiesector elkaar in een informele sfeer kan ontmoeten en zaken doen, en waarschijnlijk uitgebreid kan terugblikken op een hectische coronaperiode”, besluit Op’t Holt.

Voor meer informatie: www.recreatie-vakbeurs.nl.

HOENDERLOO – Op donderdag 8 en vrijdag 9 oktober vond Glampspiration No3 plaats bij Glamp Outdoor Camp te Hoenderloo. Hier werden tal van overnachtings-, caterings-, sanitaire- en hospitality-concepten gepresenteerd. Uniek was ook de locatie van deze editie; de glamping van Glamp Outdoor Camp. In de zomer van 2020 pas ontstaan door een samenwerking tussen Campsolutions en Bungalowpark Hoenderloo als pop-up concept en wat nu permanente plannen heeft plus zelfs uitgebreid wordt qua aanbod en zelfs locaties.

Glampspiration No3 laat werkelijk slaap- en hospitality structuren opgaan in de unieke Veluwse natuur bij Glamping locatie Glamp Outdoor Camp te Hoenderloo, waar onder andere luxe Glamping accommodaties en faciliteiten al in gebruik zijn. Neem Glampingstructures. Zij ontwerpen, produceren en verkopen duurzame Glamping structuren. Naast de bekende safaritent, onderscheiden zij zich van de rest door bijzondere concepten en bieden ze winterproof structuren aan. Mede door de samenwerking met deze partij kan Glamp Outdoor Camp ook komende winter mogelijkheden bieden voor zijn gasten.

De wereld van Glamping, een trend wat afgelopen zomer nog belangrijker is geworden. De consument zoekt luxe, maar op een rustige, ietswat back to basic, plek om er tussen uit te gaan in eigen land. In Hoenderloo werd in die periode Glamp Outdoor Camp geopend, ontstaan door een samenwerking tussen Campsolutions en Bungalowpark Hoenderloo. ‘Omdat de evenementen branche ineens op zijn gat lag vanwege COVID-19 ontstond het idee om met het grond wat wij ter beschikking hadden voor de uitbreiding van ons bungalowpark, een tijdelijke Glamping op te zetten met de tenten die Campsolutions normaliter voor evenementen zou gebruiken’, vertelt eigenaar Danny Paerl.

In het gesprek met Danny wordt er ook gesproken over de toekomstplannen met het, in eerste instantie, tijdelijke Glamping Camp wat nu zeker permanent zal blijven. ‘We zijn onder andere bezig met nieuwere, bijzondere, Glamping accommodaties en een heel nieuw -Blend in Hotel- concept wat hier verderop op het terrein geopend zal worden medio maart/april 2021’, laat hij weten.

Benieuwd naar bovengenoemde plannen en actergrond informatie over de realisatie hiervan? Lees ons uitgebreide artikel in Recreatief totaal editie 6 – verschijning December 2020.