De toekomst van het reizen is betekenisvoller

De reis- en recreatiebranche is volop in ontwikkeling. De pandemie heeft op allerlei fronten onomkeerbare ontwikkelingen in gang gezet. Bijvoorbeeld de toename van het remote werken en het businessclass vliegen voor de luxe leisure reiziger. Experts stonden in januari stil bij de vele kansen in de sector. Brengen we het toerisme weer op het economische niveau van voor 2020 of zijn er veranderingen die fundamenteel voor een revolutie zorgen? Kan het duurzamer en met meer aandacht voor de menselijke component? Uit verschillende sprekers ventileren we de trends: drang naar ontmoeting, fanchising, local tot local business.

Andere denkbare voorbeelden in de recreatiesector zijn de groei naar interesse in afkomst. Bijvoorbeeld vanaf de Leidse pelgrims die in de 16e eeuw naar Amerika overstaken met het schip de Mayflower of de Nederlanders die vanaf de paupers in de werkkoloniën afstammen. In 2021 opende ook meerdere nieuwe bunkerhotels, precies ondergebracht in het Tweede Werelderfgoed. Een wandeling met de lokale boswachter of schaapsherder voldoet ook al aan deze trend.

Fanchising

“Dat toeristen en bewoners naast elkaar leven is echt niet meer van deze tijd’’, vindt ook Frank Oostdam, voorzitter van ANVR. “Toerisme was altijd al de maatschappelijke motor voor veel gebieden. Dat we dat twintig jaar geleden nog anders zagen, ben ik compleet eens. De tijd is veranderd.” Als onderdeel van een panel met een aantal reiscollega’s spreekt hij zich dan ook uit dat duurzaam toerisme ook vooral een menselijk component moet hebben. “Het gaat verder dan CO2-uitstoot alleen, hoewel we daar ook zeker een enorme opgave hebben.” Keynote spreker Ron Simpson, brein achter het concept The Avocado Show, tipt reisbedrijven om meer te doen aan Franchising. “Betrek je vaste kern bij het maken van beslissingen. Dat heeft allerlei voordelen. Je hebt sowieso draagvlak voor je beslissing. Je zet je doelgroep voorop en zij voelen zich belangrijker dan ooit.”

Een voorbeeld zien we daarin in de praktijk al bij Buitengoed de Boomgaard. De recreatieonderneming in Bunnik vroeg onlangs de fanbase voor namen van de nieuwe lodges en sinds kort kun je voor 250 euro als reiziger mede-eigenaar van het reisplatform I Like Local worden.

Lokaal agrarische ondernemers

Recreatie en toerisme kan volgens trendwatchers gaan zorgen voor andere economische oplossingen. Waar het stedentripsegment nog enorme mingetallen vertoond, trokken toeristen wereldwijd meer de natuur in. Onderzoekers van Skift zagen tijdens Thanksgiving in het najaar van 2021 een toename van bezoekersaantallen van wel 48% in de Amerikaanse nationale parken. Vooral kamperen is daarbij booming aldus het jaarlijkse Megatrend rapport: “Een kans en economische motor voor agrarische gebieden.” Ook in Nederland vindt deze trend zijn weerslag. Zo verbindt Local2Local een netwerk van boeren en consumenten. Mark Frederiks startte het platform en adviseert nu regio’s in Nederland. Bijvoorbeeld op Texel. “De Texelse schapenhouders geven een unieke bijdrage aan het eiland,’’ betoogt hij. “Maar hun lamsvlees gaat naar Frankrijk, de topkwaliteit Texelse wol gaat voor een habbekrats naar dekbedfabrikanten. Die keten kan en moet korter. We werken aan een betere samenwerking tussen toeristische bedrijven op het eiland als De Krim en de schapenboeren.”  De combinatie tussen agrarisch en toeristisch is wat hem betreft dan ook een trend voor de komende jaren. “Landwinkels zijn de nieuwe souvenirwinkel. Mensen willen streekproducten in plaats van een ‘Made in China-magneet’.”

Familie Resort PUUR Exloo in Drenthe zette hierop al een trend met een eigen webshop voor de gasten. Direct bestellen bij de ondernemers in de buurt, met een barbecuepakket direct van de runderboer en eieren uit de kippenstal. In Valkenburg ontwikkelt de Dormio Group een nieuw wijnhotel waarbij gewerkt wordt met de producenten uit het Mergelgebied.

Digital nomad

Marketeers en revenu managers bijten zich sinds het uitbreken van de pandemie stuk om grip te maken op het boekingsproces. “Het patroon van consumenten is door de pandemie totaal veranderd,’’ weet Skift onderzoeker Seth Borko. “Cijfers van Skyscanner laten bijvoorbeeld zien dat nu 20% van de reizen een week voor vertrek wordt geboekt en het overgrote deel pas 7-29 dagen voor vertrek. Voor de pandemie in 2019 werd 25% van alle boekingen +90 dagen vooraf gemaakt. Nu is dat slechts 14%. En dat heeft veel gevolgen voor de cashflow in de reissector.” Ook Airbnb meldt begin januari interessante cijfers. “In het derde kwartaal van 2021 was 1 op de 5 boekingen langer dan 28 dagen. Er wordt meer hybride gewerkt en er is een nomadische levensstijl. Mensen zeggen zelfs hun vaste huurcontract op,’’ aldus de verhuurwebsite. Op de actie om een jaar lang onbegrensd te leven via het platform reageerde nog eens 300.000 mensen! Madeira opende in februari 2021 een ‘Digital Nomad Village’ met werkplekken en activiteiten voor het groeiend aantal medewerkers dat op afstand werkt. Vakantiehuisjes in Nederland van Drenthe tot de Vinkeveense plassen spreken van workations. Een hybride werknemer heeft natuurlijk andere behoeftes dan de normale vakantieganger. Denk aan een wasmachine, goede werkplek of sportles.

“Is er een trend voor de komende jaren die er uitspringt?’’ vraag ik mezelf af na het bijwonen van deze tientallen sessies. Er is op alle fronten een pleidooi voor vooral betekenisvoller toerisme en recreatie. Enerzijds moeten faciliteiten daarin meegroeien, door andere wensen van hybride werkers. Ontmoetingen tussen mensen staan verder nog meer centraal. Locals en reizigers. Boeren en buitenlui. Want door de focus op het menselijke aspect kunnen we ook de duurzaamheids- en de economische vraagstukken deels oplossen. De laatste woorden van Rafat Ali van Skift zingen nog even door “Travel is a human condition.”

De cijfers

76% minder internationaal toerisme

“Reizen zal niet voor 2024 op het niveau van voor de pandemie zitten,’’ weet Skift onderzoeker Seth Borko die namens het internationale kenniscentrum voor de reisindustrie in opdracht van UNWTO, World Bank en IMF in december 2021 onderzoek deed. “We moeten rekenen op een vergelijkbare herstelperiode als na de aanslagen van 11 september 2001.