“Je hebt hier verbinding met elkaar”

In de jaren zeventig startten Jos en Riet Spanbroek vanuit hun eigen herenhuis in Ellecom een bijzondere attractie.  Jos Spanbroek werd gevraagd speelbeelden te ontwerpen voor nieuw te bouwen scholen. In de achtertuin werd geëxperimenteerd met kunstwerken, waarmee je ook kon spelen. De eigen kinderen en vriendjes konden er als eerste mee aan de slag, maar al snel volgden scholen die op schoolreis naar Ellecom kwamen. In 1984 werd het te gek. De beperkte ruimte en de vele tijd liet hen maar twee opties. Tijd om helemaal te stoppen. Òf op een andere locatie verder gaan. Na twee seizoenen experimenteren op het openluchttheater van Velp viel hun oog op een stuk bos aan de rand van Dieren. Met veel protesten vanuit de buurt, daar in het bos werd De Spelerij geboren. Met een gat in de grond, het theater, een legertent en één waterkraantje. Hier hebben de door Jos Spanbroek ontworpen bijzondere speeltoestellen geleid tot het ontstaan van de meest inventieve en uitdagende speeltuin van Nederland.

Inmiddels geniet De Spelerij een landelijke uitstraling en trekt 60 à 70.000 bezoekers per jaar. Het is de belangrijkste toeristische attractie voor de gemeente Rheden en is daarnaast een zeer sociaal betrokken bedrijf. In 2014, bij het 30-jarig jubileum, heeft het echtpaar Spanbroek de Spelerij-directie overgedragen aan hun zoon Mathijs Spanbroek en Dienke Geurtz. En daar is de attractie in goede handen. Maar er gaat geen dag voorbij of de inmiddels 87-jarige oprichter/eigenaar Jos Spanbroek laat zijn gezicht nog zien op het park.

De Spelerij is een bijzondere speelplek. De meest ongewone speeltuin die je ooit hebt gezien. Eigenlijk is het meer een doe-, samenwerk- en verwondertuin waar je, samen met anderen, de meest fantasievolle toestellen bedient en in beweging brengt.
De Uitvinderij is eigenlijk een enorme werkplaats. Hier maak je je eigen kunstwerk. Van hout, metaal, plexiglas of piepschuim. Of van al die materialen samen. Dat doe je met behulp van echte gereedschappen en machines

Dienke Geurtz vertelt enthousiast over haar passie voor De Spelerij – Uitvinderij.

Wanneer en hoe ben jij op De Spelerij – Uitvinderij terecht gekomen?

Dienke: “Vijfentwintig jaar geleden ben ik hier begonnen als stagiaire. Ik studeerde Culturele en Maatschappelijke Vorming. En omdat ik het zo’n fijne werkplek vond, midden in de natuur en met altijd blije gasten om je heen hebt, ben ik hier gebleven. Ik begon met het opzetten van bedrijfsuitjes. Daarna ben ik me meer met de organisatorische kant gaan bemoeien en de boekhouding. En sinds bijna 10 jaar zwaai ik de scepter over de Spelerij – Uitvinderij.”

Waaraan heeft de attractie volgens jou haar succes te danken, hoe onderscheiden jullie je?

Dienke: “Wij zijn écht anders dan andere attracties. Hier staat het samen spelen centraal. Er is hier niets elektrisch aangedreven. Hier wordt je eigen fantasie geprikkeld. Verwondering voert hier de boventoon. We hebben ook geen WiFi. Wij zeggen altijd: “Je hebt hier verbinding met elkaar.”
Iets anders is dat je hier bijvoorbeeld geen frituur zult vinden. De kinderen mogen hier hun lunch zelf bereiden door broodjes te bakken boven de oventjes.

Op welke publieksgroepen richten jullie je?

Dienke: “Wij richten ons op kinderen van 4 jaar tot 12 jaar. Kinderen gaan al aan de slag met een verschillende apparaten en machines. Zij mogen zélf actief zijn en wij geven ze het vertrouwen. Dingen mogen ook mislukken. Naast gezinnen, (oppas)opa’s en -oma’s en hun kleinkinderen en schoolklassen richten we ons ook op volwassenen.  Onder de naam ‘Schrootstrijd’ organiseren we circulaire workshops voor bedrijven, vrijgezellenuitjes en andere groepen volwassenen. Metaalschroot, lasapparaat en professioneel gereedschap zijn aanwezig. Er wordt gewerkt onder deskundige leiding en na het bouwen wordt het project getest en gepresenteerd.”

Welke trends signaleer jij in de markt van vrijetijdsbesteding?

Dienke: “We zien dat kinderen steeds meer een binnen-leven leiden, waarbij zij vooral op hun telefoon zitten. Op het moment dat het seizoen start in het voorjaar zien we hier kinderen binnenkomen die nog amper buiten gespeeld hebben. Ze struikelen over hun gegroeide voeten. Kinderen uitdagen meer buiten te spelen is dan ook erg belangrijk.

Hier op de Spelerij is geen WiFi. Wij brengen kinderen en hun ouders in verbinding met elkaar. En die behoefte is er echt.”

Wat beschouw je als het grootste succes en wat als grootste uitdaging?  

Dienke: “Ons grootste succes is dat wij écht persoonlijke aandacht hebben kunnen blijven geven aan onze bezoekers. Ook bewaken wij de drukte. Die blijft hanteerbaar. Een uitdaging voor ons op dit moment is het vinden van goed en betaalbaar personeel. Wij zijn geen puur commerciële attractie en kunnen daarom niet aan alle loonverwachtingen voldoen.”

Hoe is jullie samenwerking met toeleveranciers, accommodaties in de omgeving en de overheid?

Dienke: “Wij hebben een goede relatie met de gemeente. Zo werken we nu samen met hen in een pilot om van het gas af te gaan. We hebben uiteraard al zonnepanelen liggen en ook hergebruiken we het regenwater op ons terrein.
In de regio werken we samen binnen de Stichting Toeristisch Platform Zuid-Oost Veluwezoom. Hier ben ik bestuurslid. Ook maken we onderdeel uit van De Veluwse Attractie-overleg.
Dierense ondernemers, waaronder De Veluwse Poort zijn een belangrijke toeleverancier voor ons. Zij verzorgen diners en slaapplekken voor onze groepen. Je moet doen waar je goed in bent, zeggen wij altijd. Zij zijn daarin goed, wij zijn weer goed in mensen leren spelen met kunst en techniek.”

Heb je nog een advies of les aan collega-ondernemers?

Dienke: “Het beste functioneer je zònder subsidies, op eigen kracht. Dan blijf je je eigen visie volgen.”

Heb ik nog iets gemist wat je graag kwijt wilt?

Op het einde van het interview neemt Dienke me mee naar de theaterzaal op het park. Trots vertelt zij hoe hier groepen tot wel 120 personen een fantasievolle en interactieve theatervoorstelling kunnen beleven. Spelenderwijs wordt hier techniek verbonden aan persoonlijke ontwikkeling. De Spelerij – Uitvinderij, een wereld van en voor verwonderaars, uitvinders en dromers!