Kansen in plattelandstoerisme

Als er een marktsegment is waarin Rivierenland kansen heeft, dan is het wel de plattelandsrecreatie. Er zijn op dit moment al veel kleinschalige initiatieven in deze regio, gerelateerd aan het platteland. Van bezoekbare fruitbedrijven, bed & breakfasts groepsaccommodaties of aantrekkelijke boerderijwinkels.

Plattelandsrecreatie en de coronacrisis`

De Universiteit Wageningen heeft begin 2022 een onderzoek gepubliceerd, waaruit blijkt dat delen van de plattelandsrecreatie zwaar zijn geraakt door de coronacrisis. Met name de segmenten die zich richten op groepen (w.o. groepsaccommodaties, groepsuitjes) hebben een lastige tijd achter de rug. Groepsaccommodaties zagen in 2020 de bezettingsgraad jaarrond dalen van 35% naar 10%. Ook in het zakelijk segment (w.o. bedrijfsuitjes) liep de omzet de afgelopen twee jaar flink terug. In het onderzoek wordt ervan uitgegaan dat er in 2020 zo’n 3200 agrarische bedrijven waren met recreatie als neventak. Zij behaalden daarmee een gemiddelde omzet van € 43.124. Die omzet is ruim 35% gedaald t.o.v. een meting in 2018. Er waren echter ook deelsectoren die relatief goed door de coronacrisis heen zijn gelaveerd. Veel Nederlanders brachten vanwege de onzekere situatie in de zomer hun vakantie door in eigen land en in de verblijfsrecreatie (w.o. campings, b&b) is de omzet enigszins gestegen.

Waar liggen er kansen in plattelandstoerisme?

De kleinschaligheid van de plattelandsrecreatie is zowel een voordeel als een nadeel. De persoonlijke benadering op dit soort bedrijven wordt hoog gewaardeerd, en de authentieke omgeving op de boerderij draagt bij aan de beleving. Keerzijde is dat je met een relatief bescheiden bedrijfsvoering geen grote omzet kunt realiseren, en slechts beperkt kunt investeren. Veel agrarische bedrijven zien de recreatieve activiteiten vooral als ‘nevenactiviteit’, wat de focus en kwaliteit niet altijd ten goede komt.

Juist daar liggen ook de kansen voor de plattelandsrecreatie: opschalen en een kwaliteitsimpuls. Wat dat betreft kan Nederland een voorbeeld nemen aan Groot-Brittannië, waar veel bedrijven in de plattelandsrecreatie deze groeifase al hebben doorgemaakt. De ontwikkeling van de Farm Attractions komt o.a. tot uiting in de omvang van de grootste bedrijven (het topsegment) en de adaptie van elementen uit de pretparkensector, zoals (kleinere) attracties en het gebruik van intellectual property (IP) en thematisering. Farm Attractions zijn een karakteristiek segment, met in de basis een heel eigen range aan aanbod en beleving. (o.a. streekproducten, dieren, boerderijgerelateerde activiteiten.) De mogelijkheden en kansen zijn zeer gevarieerd en uitgebreid.

Ook op het gebied van organisatie, ondersteuning en ontwikkeling van plattelandsrecreatie zijn de Britten al een paar stappen verder. Zo is er een samenwerkingsverband; The National Farm Attractions Network (www.farmattractions.net) met ruim 300 aangesloten leden, die o.a. netwerk-events en educatie organiseert. En jaarlijks wordt de Family Attractions Expo (www.ntradeshows.com/family-attraction-expo) georganiseerd waarin ‘rural tourism’ een specifiek benoemde doelgroep is.

Kwaliteit vraagt om een focus op recreatie

Ook in Nederland kennen we enkele pioniers die rond het thema platteland en boerderij een succesvol concept hebben opgezet. Een van de partijen die recreatie op het platteland op een zeer professionele manier invult is Van Hoorne Entertainment met het dagrecreatieve bedrijf; Avonturenboerderij Molenwaard. Zij helpen ook veel plattelandsbedrijven om hun recreatief product verder te professionaliseren. Met de SVR is bijvoorbeeld een samenwerkingsverband om Fien & Teun in te zetten op een kampeerboerderij. En rondom vakantiepark Molenwaard wordt sterk ingezet op excursies naar boerderijen in de regio, die ook geholpen worden om hun presentatie te verbeteren.

Avonturenboerderij Molenwaard is inmiddels uitgegroeid tot een dagattractiepark die de vergelijking met de professionele Britse Farm Attractions glansrijk kan doorstaan. We vroegen directeur Michael van Hoorne hoe hij aankijkt tegen de plattelandsrecreatie in Nederland. Van Hoorne is van mening dat je de recreatieve rol beter kunt invullen als je er echt op focust. Het attractiepark en vakantiepark zijn in eerste instantie opgezet als recreatiebedrijven, waaraan het thema van het boerenleven is toegevoegd. Maar dat is méér dan een thematische invulling: “Onze bezoekers kunnen leren over de oorsprong van producten en we vertellen over de geschiedenis van het platteland. Hiermee helpen wij bij het creëren van bewustwording dat het hebben van voedsel niet vanzelfsprekend en gewoon is. Er zit een verhaal achter de producten die in de supermarkt liggen.”

Van Hoorne heeft het pad van de kleinschaligheid duidelijk verlaten. Hoe kijk jij aan tegen de rol van kleinschaligheid? Michael: “Ik denk dat kleinschaligheid bijdraagt aan het creëren van sfeer en meer ruimte geeft voor de educatie, dus het helpt. Maar uiteindelijk bepaalt de omgeving hoe groot je kunt worden. Mijn advies; overleg en praat met de omgeving!”