Veilig water door middel van een legionellabeheersplan

De uitgroei van legionellabacteriën in een watersysteem dat waternevel (aerosolen) produceert (bijvoorbeeld douches, bubbelbaden, etc.), kan grote risico’s opleveren. Het kan ertoe leiden dat mensen besmet raken en legionellose krijgen. Dit is een ernstige vorm van longontsteking die fatale gevolgen kan hebben voor de patiënt. Ook kan het financiële en juridische gevolgen hebben voor de eigenaar van de installatie. Laat u legionella-analyses uitvoeren als onderdeel van uw legionellabeheersplan? En wordt daarbij (ondanks uw inspanningen) onverhoopt legionella geconstateerd? Dan is het belangrijk om te weten wat u moet doen.

Legionella in drinkwater

Voor drinkwater geldt als norm voor het aantal legionellabacteriën: <100 kve/L. Bij een overschrijding van deze norm is het verstandig om onderstaande stappen en tips zo snel mogelijk op te volgen:

Een normoverschrijding van meer dan 1.000 kve/L dient u te melden aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T). Deze meldingsplicht geldt alleen voor prioritaire locaties. Onder andere zwembaden, hotels, verblijfsaccommodaties op bijvoorbeeld recreatieparken, kampeerterreinen en jachthavens worden betiteld als prioritaire locaties.

Bedraagt de normoverschrijding 1.000 kve/L of minder? Dan hoeft u dat niet te melden bij IL&T, maar u moet evengoed wel dezelfde maatregelen nemen om de besmetting weg te nemen.

Om de tappunten waarop een normoverschrijding is geconstateerd in gebruik te houden, kunnen membraanfilterproducten (bijvoorbeeld een legionellaveilige douchekop) gemonteerd worden. Hiermee is het acute gevaar geneutraliseerd en kan een doordacht actieplan worden gemaakt. Uiteraard is het voorkomen van verneveling door bijvoorbeeld verwijdering van de douchekop of het volledig afsluiten of niet gebruiken van het betreffende tappunt ook een mogelijkheid.

Houd er altijd rekening mee dat ook andere tappunten die middels de leidingwaterinstallatie in contact staan met het punt waarop de legionellanormoverschrijding is geconstateerd besmet kunnen zijn. Het betreft dan tappunten die gevoed worden vanuit dezelfde aanvoerleiding. Bepaal welke correctieve maatregel uitgevoerd moet worden om de legionella uit uw installatie te verwijderen. Een simpele spoelactie kan soms al voldoende zijn. In andere gevallen kan het nodig zijn een desinfectie uit te (laten) voeren en/of een technische aanpassing aan de installatie te (laten) doen.

Circa twee dagen (48 uur) na de uitgevoerde correctieve maatregel dient het effect hiervan beoordeeld te worden door middel van een herbemonstering door het laboratorium. Zijn er tijdelijk legionellaveilige douchekoppen gemonteerd? Dan moet u deze tijdens de monstername tijdelijk verwijderen. U wilt immers het effect van de uitgevoerde correctieve maatregel controleren.

Als het analyseresultaat van de herbemonstering aantoont dat er geen legionella meer aanwezig is, mag u het tappunt weer in bedrijf nemen. Eventueel tijdelijk geplaatste membraanfilterproducten mogen dan weer worden vervangen door het oorspronkelijke garnituur. Let hierbij wel op dat de terug te plaatsen douchekop en slang eveneens gedesinfecteerd zijn.

Bij terugkerende normoverschrijdingen is het aan te raden om aanvullend brononderzoek uit te laten voeren naar de oorzaak. Tot slot willen we u eraan herinneren dat u alle acties die u onderneemt na de geconstateerde legionellanormoverschrijding dient te documenteren in uw logboek. Bij controle door de toezichthouder kan hiernaar worden gevraagd.

Tot slot: geen paniek, wel actie!

Legionellabacteriën komen voor in bijna alle natuurlijke waterbronnen en dus ook in het water dat u krijgt aangeleverd van uw drinkwaterbedrijf. De aanwezigheid van de legionellabacterie is dus geen reden voor paniek. Bepaalde omstandigheden kunnen echter de nagroei van legionellabacteriën bevorderen, wat tot risico’s kan leiden. Adequate maatregelen zijn dus nodig, zodat de gezondheid en veiligheid van de gebruiker wordt beschermd. En dat gaat niet alleen op bij een legionellanormoverschrijding zoals in dit artikel is behandeld, maar vooral ook tijdens het dagelijks beheer. Het doel van periodiek legionellaonderzoek is ten slotte niet om vast te stellen of er op het moment van monstername gezondheidsrisico’s zijn. Het gaat vooral om het toetsen of het uitgevoerde (legionella)beheer effectief is tegen de ingeschatte risico’s en of de installatie naar behoren functioneert.

Daarom het advies om de kwaliteitscirkel rond te maken door niet alleen de (eenmalige) correctieve maatregelen te nemen, maar ook het bestaande beheersplan te herzien en/of zo nodig installaties aan te passen. Dit betekent op zoek gaan naar de bron van de overschrijding en vaststellen of het beheer hierop aangepast dient te worden. Nog veel te vaak worden besmettingen geconstateerd die elk half jaar terugkomen, zonder dat hier structurele maatregelen op worden genomen. Naast een verhoogd risico, leidt dit ook tot onnodig hoge kosten. Uw adviesbureau kan u hierbij helpen!

Meer informatie over legionellapreventie?
Kijk op www.c-mark.nl