Watersportsector verzet de bakens

De watersportsector heeft er wel eens florisanter voor gestaan. Toch lijkt het dieptepunt inmiddels achter de rug. Geert Dijks, directeur van brancheorganisatie HISWA (Watersport) vertelt tijdens de HISWA te Water welke omslag de branche inmiddels heeft gemaakt en de komende jaren nog wil maken.

Er waren tijden dat jachthavens wachtlijsten hadden voor boten. Hoe is die situatie op dit moment? Dijks: “Jachthavens moeten eigenlijk een bezetting hebben van zo’n 95%. Daar kun je een gezonde bedrijfsvoering op bouwen. Op dit moment ligt de bezetting rond de 87%. We zien wel dat de markt weer aantrekt. Met name de bezetting in grote wateren, zoals IJsselmeergebied en Delta staan onder druk, in kleinere vaargebieden dichtbij steden valt het mee.”

De watersportsector heeft flink last gehad van de crisis. Wat had dat voor gevolgen? Dijks: “We kwamen uit een periode waarin het werven van nieuwe klanten altijd vrij gemakkelijk is geweest. de meeste jachthavens hoefden weinig aan marketing en promotie te doen. Inmiddels is die noodzaak er dus wel en zie je dat watersportbedrijven zich bijscholen op dit gebied. Ook is er meer aandacht voor een aantrekkelijker totaalproduct.”

Innovatie jachthavens

Welke vormen van productontwikkeling zijn succesvol? Dijks: “Je ziet dat jachthavens kritisch kijken naar hun aanbod. In het verleden was dat vooral ‘de ligplaats’. Inmiddels zien we veel jachthavens hun service-assortiment uitbreiden. We zien steeds meer recreatieve voorzieningen. In Volendam bijvoorbeeld een drijvend zwembad. In de jachthavens mag volgens het HISWA havenreglement niet worden gezwommen. Ook worden er diverse accommodatievormen op het terrein van de jachthaven gebouwd. Zo kunnen bootbezitters gasten uitnodigen die kunnen blijven slapen in een hotelkamer, vakantiehuisje of trekkershut. Ook zien we dat jachthavens zich richten op andere groepen. Waar in het verleden een hek met ‘verboden toegang voor onbevoegden’ de standaard was, zien we nu steeds meer bedrijven fietsers welkom heten in hun horeca. Op jachthaven Naarden is er een opening door de dijk gemaakt en is er nu een zichtlijn vanaf het fietspad naar de horeca en haven.”

Wie de kleine watersport niet eert

Als we kijken naar de structuur van brancheorganisatie HISWA dan blijkt dat de meeste omzet wordt gemaakt in de bbouw en verkoop van jachten en superjachten en aanverwante toelevering. (PS Nederland heeft met haar 16 superjachtwerven een mondiale koppositie). Commercieel gezien is een focus op alleen kleine vormen van watersport en funsport nog niet rendabel genoeg. Toch ligt daar volgens Geert Dijks een belangrijke missie van de HISWA: “De traditionele klant van veel HISWA-leden is de grote bootbezitter. Juist in die groep slaat de vergrijzing toe. We zien dat we met de kleinere laagdrempelige watersport, zoals kanovaren, suppen en kleine zeilbootjes, juist een nieuwe doelgroep kunnen interesseren voor de watersport. Wie eenmaal is geraakt door het watersportvirus, zal waarschijnlijk lang fan blijven. Zo willen we de toekomst van de watersportsector zeker stellen. Een andere activiteit die inspeelt op het binden van klanten is het aanspreken van herintreders; mensen die vroeger wel het water op gingen en het zijn ‘vergeten’, en nu wellicht in aanmerking komen voor andere vormen van watersport.”

Herpositionering HISWA

Ook de HISWA, als brancheorganisatie, heeft de bakens moeten verzetten. Dijks: “Het accent van onze missie is verschoven van belangenbehartiging naar het vergroten van de markt: zorgen voor meer klanten. We zijn in 2016 gestart met de awareness campagne ‘Welkom op het Water’. (zie kadertje). Dat was hard nodig om meer mensen enthousiast te maken voor de watersport. Om die campagne te bekostigen is destijds een meerjarige bijdrage gevraagd ter hoogte van 10% van de contributie. Dat was niet voor iedereen een populaire maatregel. Inmiddels plukken we de vruchten van de campagne en wordt gewerkt aan een vervolg. De afgelopen jaren hebben we veel potentiële klanten bereikt en leads gegenereerd via social media, sponsoring, campagnes en prijzen, beursdeelname buiten de sector en online acties met ANWB met startersarragementen van HISWA leden.”

Online platformen in eigen hand houden

Naast de landelijke promotiecampagne is HISWA ook succesvol met het organiseren van eigen consumentenplatformen. Zo wordt voorkomen dat veel provisie weglekt naar externe partijen. In 2011 is de website www.vakantievaren.nl opgezet (voor jachtverhuurders, zeilscholen en vaaropleidingen). Voor zeilscholen is er www.zeilschoolvaarschool.nl. Een platform voor aan- en verkoop van tweedehands boten is onderdeel van de website hiswa.nl. Er wordt gewerkt aan nieuwe online bedrijvengidsen en shops voor, door en met de leden. Leden zijn mede-eigenaar en daarmee shareholders. Dat zorgt voor betrokkenheid bij de vereniging. Die ervaring heeft HISWA al sinds 1932 met haar beursconcepten en exportpromotieprojecten voor superjachtbouwers en suplliers.

Gebiedspromotie watersport is slecht ontwikkeld

Dijks noemt nog een belangrijk aandachtspunt voor de watersportsector: “Waar we nog een grote verbeterslag kunnen maken is op het vlak van gebieds- en internationale promotie van watersport- en recreatie. NBTC en de regionale marketingorganisaties doet naar mijn mening te weinig voor de watersportsector. Daar ontbreekt ook de primaire kennis over deze sector. Ook zie je dat regio’s nauwelijks actief zijn op de grote watersportbeurzen. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Boot Düsseldorf, de grootste watersportbeurs in Europa, dan is Nederland daar met 160 exposanten de tweede grootste deelnemer. Van de vaarregio’s zie ik alleen een beetje Friesland vertegenwoordigd. Voor de jachtbouwsector werken we met de slogan ‘Think Yachts, Think Holland’. Voor de Duitse recreant zou dat ‘Holland WassErleben’ kunnen zijn.”

Trends watersportsector

De beperkte groei die medio 2016 in de watersportindustrie begon, zet door in 2017. Het eerste half jaar van 2017 zijn de meeste watersportondernemers optimistisch. De omzet in de watersportindustrie groeide in het eerste half jaar van 2017 met ruim een procent ten opzichte van hetzelfde half jaar in 2016. Dat blijkt uit de conjunctuurenquete van HISWA Vereniging. Was de groei in het eerste kwartaal nog 0,3%, in het tweede kwartaal noteerden de watersportondernemers een omzetstijging van maar liefst 2,2% ten opzichte van dezelfde periode in het jaar daarvoor. De opmerkelijkste groei vindt plaats bij de jachthavens: zij lieten een plus zien van 1,5%. Dit terwijl zij in 2016 nog een krimp toonden.De jachtmakelaars verkochten in het eerste kwartaal van 2017 ongeveer 20% minder boten dan in dezelfde periode vorig jaar. Maar in het tweede kwartaal is er weer een stijging zichtbaar. In totaal werden er 10% meer gebruikte boten verkocht dan in het tweede kwartaal van 2016.

Trends in de watersport

HISWA Vereniging signaleert veel trends in de watersport.

Nieuwe klantgroepen – De belangstelling voor de watersport- en recreatie neemt toe. Er ontstaan veel nieuwe klantgroepen. De campagne Welkom op het water draagt daar aan bij. Het delen van boten groeit langzaam maar gestaag. Op deze wijze bereikt de watersport ook een nieuwe doelgroep die voorheen niet het water op ging.
Elektrisch varen – Elektrisch varen mag rekenen op groeiende belangstelling. Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van het ‘groen varen’. Het is rustiger, milieuvriendelijker en simpeler varen. De snelheid is eenvoudiger te doseren en manoeuvreren is daardoor makkelijker.
Gebruikte boten – De vraag naar gebruikte boten neemt toe, waarbij vooral gebruikte motorboten populair zijn. De gemiddelde verkooptijd nam af.
Duurzaamheid – De aandacht die watersportbedrijven voor duurzaamheid tonen, blijft onverminderd groot. Elk jaar worden er meer Blauwe Vlaggen uitgereikt. De Blauwe Vlag is een keurmerk voor schone en veilige jachthavens (en stranden). Er zijn ook jachthavens met een Groene Wimpel; zij onderscheiden zich door aanvullende eisen voor duurzaamheid.

Verder noteert HISWA Vereniging veel deelname aan duurzaamheidsprojecten bijvoorbeeld op het gebied van duurzame inzetbaarheid van personeel.

Actieve watersporten

Actieve watersporten trekken steeds meer deelnemers. Waterskiën en kitesurfen zijn vooral populair onder jongeren. Maar SUPpen is helemaal hot. ‘Het nieuwe surfen’ kent inmiddels veel gebruikers en toepassingen, bijvoorbeeld yoga of waterpolo op een SUP.

Zeilcruises

Zeilcruises worden populairder voor consumenten en bedrijven. De traditionele chartervloot – die onlangs aansloot bij HISWA Vereniging – professionaliseert en ondergaat een imagoverandering.

Zeilcursussen

Zeilscholen die bij HISWA zijn aangesloten, noteren nog steeds groeiend aantal cursisten, ook voor jeugdzeilen. Steeds meer zeilscholen ontwikkelen cursussen buiten de traditionele zomervakantieweken. Er komen cursussen door de weeks en in het weekend waarbij zeilscholen bijvoorbeeld samenwerken met buitenschoolse opvang. Zeilen wordt daarmee een leuk en goed alternatief voor teamsporten.

Auteur: Walter Jonker / Pretwerk